در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 47

4- سخنان كاهنانه‌

قرآن مجيد در سوره الحاقه مي‌فرمايد: وَ لا بِقَوْلِ كاهِنٍ قَلِيلًا ما تَذَكَّرُونَ «1» و باز در سوره طور مي‌فرمايد: فَذَكِّرْ فَما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِكاهِنٍ وَ لا مَجْنُونٍ «2»

طبرسي در مجمع البيان مي‌گويد: «مراد از قول كاهن، كلام سجع‌گونه است.» «3» و علامه طباطبايي نيز نوشته است:

«كهانت به عقيده كاهنان عبارت از اين است كه كاهن پيامها و اطلاعاتي را از جن دريافت نمايد.» «4»

5- امكان نظيرآوري از سوي مردم‌

برخي از اوقات كفار و مشركان براي به ترديد افكندن مردم ادعا مي‌كردند كه همانند سازي در مقابل قرآن كار دشواري نيست و آنها مي‌توانند در صورت لزوم همانند قرآن را عرضه كنند. اين موضوع در سوره انفال چنين آمده است:

وَ إِذا تُتْلي عَلَيْهِمْ آياتُنا قالُوا قَدْ سَمِعْنا لَوْ نَشاءُ لَقُلْنا مِثْلَ هذا إِنْ هذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ «5»

مرحوم علامه طباطبايي در تفسير اين آيه روايتي از سدّي آورده است كه نضر بن حارث، هميشه به حيره رفت‌وآمد مي‌كرد و زبان مردم آنجا را كه به سجع تكلم مي‌كردند شنيده بود. او وقتي به مكه آمد و كلام رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم يعني قرآن به گوشش خورد گفت: لَوْ نَشاءُ لَقُلْنا مِثْلَ هذا ... «6»

در زمينه همين ادعا- يعني آسان بودن همانند سازي براي قرآن- گاه برخي از مخالفان ادّعا مي‌كردند همان‌گونه كه به رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم وحي مي‌شود، فرشته وحي به (1)- الحاقه، 42

(3)- مجمع البيان، 10/ 525

(4)- الميزان، 20/ 118

(5)- همان سوره، 31

(6)- الميزان، 19/ 127، الكشاف، 2/ 216