در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 48

آنان نيز، نازل شده و آياتي فرود مي‌آورد.

از جمله اين افراد، عبد الله بن سعد بن ابي سرح است كه مفسران معتقدند آيه 93 از سوره انعام در شأن وي نازل شده است:

وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَري عَلَي اللَّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْ‌ءٌ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ

گرچه صحت قول مفسران در شأن نزول اين آيه مورد ترديد است «1» اما در عين حال از تعبير قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْ‌ءٌ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ ... در مي‌يابيم كه برخي به منظور ايجاد تشكيك در بين مردم ادعا مي‌كردند كه به آنان نيز وحي مي‌شود.

6- امكان نظيرآوري توسط پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم‌

از آنجا كه مشركان و كفار، قرآن را حاصل افكار و انديشه‌هاي يك انسان به نام محمد صلّي اللّه عليه و اله و سلّم تصور مي‌كردند، معتقد بودند كه همانندسازي براي قرآن توسط خود پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم امكان‌پذير است. از اين‌رو در برخورد با رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم يا در انجمنها و نشست‌هاي خود، قرآن را به او منتسب كرده و گاه پيشنهاد مي‌كردند پاره‌اي از آيات آن را حذف كند و يا آياتي را مطابق اميال و سليقه‌هاي آنان نازل كند. در اين زمينه آيات فراواني در قرآن آمده است كه بيانگر اين ديدگاه مشركان مي‌باشد از جمله در سوره يونس:

وَ إِذا تُتْلي عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحي إِلَيَّ «2»

و در همين خصوص در سوره طور آمده است: أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَلْ لا يُؤْمِنُونَ «3» (1)- در مباحث آينده نقد مفصّلي پيرامون اين شأن نزول از نظر خواهد گذشت.

(3)- الطور، 33