در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 53

5 برنامه پيامبر (ص) در عرضه قرآن در مكه‌

مقدمه‌

در مقابل همه آن آزارها و استهزاها پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم و مسلمان اوليه در رساندن قرآن به گوش هركسي كه امكان داشت از هيچ كوششي فروگذار نكردند.

گفته شد كه پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم انذار مردم به وسيله قرآن را آغاز نمود و مسلمانان اوليه در اين امر به او اقتدا كردند. پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم قرآن را به گوش هر شنونده‌اي كه بر او مي‌گذشت، مي‌رسانيد. چه، هنگامي كه قرآن را در نماز خويش در مسجد الحرام تلاوت مي‌كرد و در منظر و مسمع قريش كه جلساتشان پيرامون كعبه قرار داشت و چه در منظر و مسمع قبايل مختلف عرب كه براي حج به مكه مي‌آمدند و در حال طواف خانه كعبه بودند.

در اين ميان رفتار مخاطبان پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم و شنوندگان قرآن مختلف بود:

برخي مانند مشركان و كفار مي‌گفتند به اين قرآن گوش ندهيد و در تلاوت آن سر و صدا راه بيندازيد. چنانكه خداوند از اين كار آنان خبر داده است:

وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ «1»

برخي هنگام شنيدن آيات قرآن چشمانشان پر از اشك مي‌شد و ... «2»

و برخي مانند جنيان شگفت‌زده شده و ايمان مي‌آوردند. چنانكه گزارش آنها به شرح زير داده شده است:

بسم الله الرحمن الرحيم قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً يَهْدِي إِلَي الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنا أَحَداً ... وَ أَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا (1)- فصّلت، 26