در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 56

دريافت مي‌شود. يعني خداي تعالي در اقراء به پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم دو كار صورت داده است كه عبارتند از:

1- الفاظ را بر پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم نازل فرمود به اين صورت كه: سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسي «1»

2- مفاهيم و تفسير آن را به وي القا كرد با اين دليل كه: ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا بَيانَهُ «2»

به همين ترتيب مأموريت پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم عبارت از قرائت همراه با تبيين و تفسير براي مردم بود، قرآن در اين‌باره مي‌فرمايد: ... وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ «3»

شيخ محمد عبده معتقد است: «وقتي خدا به پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم مي‌فرمايد: «اقرأ» پيامبر به صورت تكويني قادر به قرائت مي‌شود.» «4»

ب- اقراي پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم براي مردم‌

به گفته علامه عسكري:

«پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم امر اقراء (تعليم لفظ و معني قرآن) را اولا نسبت به كساني كه در مرحله دعوت سرّي به وي ايمان آورده بودند، تحقق بخشيد. از جمله اين افراد خديجه و علي عليه السّلام بودند كه به وي ايمان آورده بودند و آن حضرت قرآن را براي آنان اقراء نمود،. اين دو با وي به نماز مي‌ايستادند.

ثانيا پس از گذشت نزديك سه سال اين مرحله از دعوت پايان يافت و هنگامي كه اين آيه بر پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم نازل شد كه: وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ «5» ايشان عموم خويشاوندان خود را دعوت كرد. سپس در پي آن اين آيات نازل شد: وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ «6» و از آن پس نزول قرآن بر پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم در مكه و (1)- الاعلي، 6

(3)- النحل، 44

(4)- تفسير المنار ذيل آيه اول العلق

(5)- الشعراء، 214

(6)- الانعام، 19