در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 68

پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم بود. «1» در ادامه بحث دلايل بيشتري در اين زمينه آورده مي‌شود.

كتابت قرآن در مكه‌

اشاره

براي نگارش يك علم لوازمي مورد احتياج است كه عبارتند از: 1) شخصي كه بتواند بنويسد. 2) ابزاري كه به كمك آن بتوان نوشت. 3) علاقه و انگيزه‌اي كه نويسنده را به نوشتن ترغيب كند. حال بايد بررسي كرد كه اين سه موضوع چقدر در مكه فراهم بوده است؟

1- وجود نويسندگان‌

چنان‌كه از تاريخ به‌دست مي‌آيد عده‌اي در مكه آشنا به نوشتن بوده‌اند. در اين زمينه بلاذري در فتوح البلدان مي‌نويسد:

«دخل الاسلام و في قريش سبعة عشر رجلا كلّهم يكتب و هم ...» «2»

دكتر راميار در حدود بيست نفر را به عنوان كاتبان قرآن در مكه نام برده و در عين حال مي‌نويسد: اين به معناي احصاي كامل نام كاتبان نيست. وي اظهار مي‌كند كه:

«آگاهي‌هاي ما، از دوران مكه نسبت به مدينه كمتر است و بررسي روايات و اخبار در اين زمينه كار مشكلي است. يكي از جهات خاص اين اشكال، انگيزه‌ها و گرايشهاي مختلف بخصوص تمايلات عقيدتي و مسلكي در ثبت‌نام افراد به عنوان كاتب وحي است. علاقه به داشتن نام در اين فهرست افتخار، بخصوص كه تاريخ اظهار اسلام افراد به‌طور دقيق براي همه يكسان ثبت نشده، لحظات حضور هر كاتبي در خدمت رسول خدا صلّي اللّه عليه و اله و سلّم معين نشده، مهمتر اينكه ميان كاتبان وحي و كاتبان نامه‌ها و (1)- تاريخ قرآن دكتر راميار، 257