در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 8

خوبي در بحث «صيانت قرآن از تحريف»، به بررسي اخبار جمع قرآن پرداخته و از طريق نشان دادن اختلافات موجود در اين روايات، جمع قرآن در دوران ابو بكر را مورد تشكيك و جمع قرآن در دوره عثمان را مورد تصديق قرار داده است. «1» نمونه ديگر بحث‌هاي جانبي مفسّران در ذيل برخي از آيات قرآن است، چنانكه مرحوم علامه طباطبايي در تفسير: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ «2» بحث مشبعي از مسائل جمع و تدوين قرآن پس از رحلت نبي اكرم صلّي اللّه عليه و اله و سلّم به ميان آورده و در خصوص مراحل مختلف جمع قرآن اظهارنظر كرده است. «3» نمونه ديگر بحث‌هاي موجود در غالب تفاسير قرآن پيرامون آيات ابتدايي سوره‌هاي «القدر» و «الدخان» يا آيه 185 سوره البقره يعني شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ، مي‌باشد. از كتابهاي مهمي كه با چنين رويكردي به طرح تاريخ قرآن پرداخته مي‌توان به كتابهاي «القرآن الكريم و روايات المدرستين» تاليف سيد مرتضي عسكري، «تدوين القرآن» تاليف علي كوراني عاملي، «حقايق هامة حول القرآن الكريم» تأليف سيد جعفر مرتضي عاملي و «قرآن در اسلام» از علامه طباطبايي اشاره كرد.

منابع مطالعه علمي تاريخ قرآن‌

اشاره

جهت تحقيق و مطالعه تاريخ قرآن لازم است طبقه‌بندي منابع اين دانش به شرح زير مورد توجه قرار گيرد:

1- منابع قرآني، تفسيري‌

در قرآن آيات فراواني وجود دارد كه بسياري از مباحث تاريخ قرآن با توجه به آنها مورد بحث قرار مي‌گيرد. لذا از نخستين تاريخ قرآن‌نويسان- گرچه به صورت (1)- البيان، 257

(3)- تفسير الميزان، 12/ 118 الي 132