در آمدی بر تاریخ قرآن (معارف) صفحه 82

سوي ما گسيل‌دار كه قرآن و سنت را بياموزد. پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم 70 تن از انصار را به همراه آنان فرستاد، قارياني كه- مطابق لفظ بخاري- شب و روز در كار آموزش قرآن بودند.

چنان‌كه از قرائن پيداست بعد از گسترش جامعه اسلامي در مدينه، پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم عده‌اي را براي تعليم قرآن معين فرمود. اين افراد بيشتر قاريان قرآن بودند كه كتاب خدا را مي‌دانستند و به احكام شرع آگاه بودند. قاري قرآن در آن زمان، فردي فقيه، معتقد و متعهد به دين جديد بود- كه از طرف پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم مأمور به تبليغ آن شده بود،- حفظ و تعليم كتاب و اصول دين با او بود، چنانكه امامت جماعت و اداره مردم و در بعضي موارد قضاوت و فتوا هم با او بود، در زمان جنگ پرچمدار لشكر اسلام بود و به هنگام صلح، كار حافظان قرآن و ياران پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم تعليم قرآن و احكام آن بود.

اهتمام پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم بر اين بود كه از اصحاب عده‌اي را به عنوان مرجع آموزشي (مقري) جهت تعليم قرآن آموزش دهد و معرفي نمايد. چنان‌كه فرمود:

«هركه بخواهد قرآن را چنان‌كه نازل شده تر و تازه بخواند بايد همچون ابن امّ عبد (عبد الله بن مسعود) بخواند» «1»

6- اعطاي امتياز به افراد براساس دانش قرآني «2»

اشاره

پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم نظامي وضع نمود كه در آن مسلمانان براساس ميزان قرائت و دانش قرآني از امتيازاتي برخوردار مي‌شدند. بايد گفت گرچه قرآن مهمترين ملاك برتري را تقوا قرار داده ولي پس از تقوا علم يك امتياز مهم است و در بين علوم هيچ علمي عالي‌تر از علم به قرآن نيست. و در مدينه پيامبر صلّي اللّه عليه و اله و سلّم امتيازاتي نظير امامت جماعت، امارت سپاه و ... «3» را براساس ميزان بيشتر بودن قرائت و احفظ بودن قاري براي آنان در نظر (1)- مقدمتان في علوم القرآن، 93

(3)- حتي از بعضي روايات برمي‌آيد كه به هنگام دفن اموات نيز تقدم با كساني بود كه ميزان بيشتري از