تفسیر نماز صفحه 91

1- 194) سوره اسراء، آیه 20.

آرزوهایش نمی رسد.

«ربّ العالمین» یعنی خداوند هم مالکِ هستی است هم مدبّر آن. کلمه «ربّ» یا از ریشه «رَبَیَ» به معنای رشد و تربیت گرفته شده و یا از واژه «رَبَّ» به معنای صاحب. خداوند هم صاحب جهان است هم مربّی و مدبّر آن. «لَهُ الْخَلْقُ وَالْاَمر تَبارَک اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ»(1) هم آفرینش از اوست هم اداره آن و هم پرورش دهنده همه اوست.

طبق روایات کلمه «الحمدلِلّه ربّ العالمین» بهترین تشکر از نعمت های خداوند است و لذا سفارش شده قبل از هرگونه دعا و درخواستی از خدا، حمد خدا کنید وگرنه دعا ناقص است. نه تنها در آغازِ دعا و نیایش، بلکه اهل بهشت در پایان کار همان شعار را تکرار می کنند که: «وَ آخِرُ دَعْویهُمْ اَنِ الْحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ»(2)

53- «اَلرَّحْمنِ الرَّحیمِ»

تفسیر نماز » «اَلرَّحْمنِ الرَّحیمِ»

ترجمه این دو کلمه به «بخشنده مهربان» ترجمه کامل و رسائی نیست، زیرا به قول علاّمه شهید مطهّری، بخشنده مهربان ترجمه جواد و رئوف است، نه رحمن و رحیم و اصولاً برای این دو کلمه، واژه معادلِ فارسی یافت نشده است.

گرچه «رحمن» و «رحیم» هر دو از ریشه «رحمه» گرفته شده اند، امّا «رحمن» به رحمتِ گسترده الهی گفته می شود که ابتدائی است و همه انسان ها را شامل می شود، ولی «رحیم» رحمتی است که به عنوان پاداش و نتیجه کارهای خوب تنها بر نیکوکاران نازل