- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- اشاره 7
- فصل اول: پرتویی در ابتدای راه 7
- ١. پیامد بدعت 9
- ٢. بدعت در لغت 19
- ٣. بدعت در اصطلاح 20
- اشاره 23
- الف) بدعت از دیدگاه قرآن کریم 24
- ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات 29
- اشاره 35
- الف) گمان رسیدن به مقام بالای عبادت خدای تعالی 36
- ب) پیروی از هوا و هوس 41
- ج) تسلیم در برابر غیر قرآن و سنت 42
- ٧. تقسیم بدعت 48
- فصل دوم: نقش اهل بیت پیامبر: در مبارزه با بدعتها 62
- اشاره 62
- ١. جبر و تفویض 63
- اشاره 66
- ٢. رأی و قیاس 66
- اشاره 69
- ٣. تشبیه و تجسیم 69
- ب) یدان (دو دست) 72
- تأویل آیاتی که در ظاهر بر تشبیه و تجسیم دلالت میکنند 72
- الف) وجه (صورت) 72
- د) خشم و خشنودی 75
- ج) استواء (استیلا یافتن یا قرار گرفتن) 75
- اشاره 77
- ب) هشدار به مردم از پیروی این افراد و آشکار کردن دروغهای آنها 78
- الف) ابراز بیزاری و لعن آنان 78
- ج) رد سخنان باطلِ غالیان 82
- اشاره 91
- فصل سوم: چیزی که دلیل دارد بدعت نیست 91
- کارهای منسوب به بدعت 98
- اشاره 98
- ١. جشن گرفتن در میلاد نبوی و مناسبتهای اسلامی 99
- ٢. رفتن به زیارت قبر پیامبر و ائمّه و صالحان 105
- اشاره 105
- الف) استحباب سفر برای زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) 108
- ب) بررسی دلیل قائلین به تحریم سفر به قصد زیارت قبر رسول خدا (ص) 110
- ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم 113
- اشاره 116
- اشاره 116
- ١. نهی از متعه حج 116
- فصل چهارم: نمونههایی از بدعت 116
- الف) نهی از متعه حج از چه زمانی پیدا شد؟ 120
- ب) موضع مسلمانان در برابر این نهی 122
- اشاره 124
- ٢. اقامه نماز تراویح به جماعت 124
- الف) نخستین کسی که فرمان داد تراویح را به جماعت بخوانند 128
- ب) موضع مسلمانان در برابر بدعتِ خواندنِ نماز تراویح به جماعت 130
- اشاره 133
- ٣. نماز ضُحی 133
- ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله 134
- اشاره 134
- الف) وقت نماز ضحی 134
- یک - روایات مجمل 134
- دو - روایات ضعیف و جعلی 137
- سه - روایاتی که مشروعیت نماز ضحی را نفی میکند 139
- 4. نمونههای دیگری از بدعت 142
- نتیجه 143
- کتابنامه 145
آنجا که اصحاب صحاح و سنن روایت کردهاند: «
کَانَ رَسُولُ اللهِ (ص) یأتِی قُبَاءَ رَاکِباً وَ مَاشِیاً فَیصَلِّی فِیهِ رَکْعَتَینِ»(1)؛ «رسول خدا همواره سواره یا پیاده به [مسجد] قبا میرفت و در آن دو رکعت نماز میخواند» .
ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم
ابن تیمیه فتوایی دارد که در آن، حرمت را به زیارت قبر پیامبران و اولیا و صالحان نیز نسبت داده است. درحالیکه مستثنیمنه تنها مساجد است. وی با استناد به دلیلِ قیاس، در «الفتاوی» مینویسد:
اگر سفر کردن به خانههای خدا غیر از این سه مسجد به اتفاق ائمّه چهارگانه نامشروع است و بلکه پیامبر اکرم (ص) خود از این کار نهی فرموده، چگونه است حکم سفر به خانه خلق خدا که ممکن است مقبره آنها را مسجد قرار بدهند یا قبرشان را بت و معبود گرفته، عید قرار داده، به خدا شرک بورزند و به جای خدا آنها را به الوهیت بخوانند تا جایی که برخی از بزرگدارندگان این مکانها، حج گزاردن به سوی این مکانها را از حج خانه خدا برتر میدانند!(2)
اگر این روایت از ابنتیمیه صحت داشته باشد، در سخن او چندین اشکال وجود دارد:
یک - ایشان از کجا دریافته است سفر به غیر از این سه مسجد حرام است، درحالیکه پیش از این گفتیم نهی در اینباره، نهی تحریمی مولوی نبوده، بلکه ارشاد به عدم فایده است و به همین دلیل، اگر با چنین سفری مصلحتی همراه شود [که عقل بیفایده بودن آن را منتفی کند]، آن سفر جایز خواهد بود؛ مانند اینکه پیامبر اکرم (ص) بارها به مسجد قبا سفر میکرد.
1- الفتاوی، ابن تیمیه، ج ٢٧، ص ٣٣۴.
2- همان، ٣۶٠.