- دیباچه 1
- اشاره 3
- مقدمه 3
- فصل اول: پرتویی در ابتدای راه 7
- اشاره 7
- ١. پیامد بدعت 9
- ٢. بدعت در لغت 19
- ٣. بدعت در اصطلاح 20
- اشاره 23
- الف) بدعت از دیدگاه قرآن کریم 24
- ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات 29
- اشاره 35
- الف) گمان رسیدن به مقام بالای عبادت خدای تعالی 36
- ب) پیروی از هوا و هوس 41
- ج) تسلیم در برابر غیر قرآن و سنت 42
- ٧. تقسیم بدعت 48
- اشاره 62
- فصل دوم: نقش اهل بیت پیامبر: در مبارزه با بدعتها 62
- ١. جبر و تفویض 63
- اشاره 66
- ٢. رأی و قیاس 66
- اشاره 69
- ٣. تشبیه و تجسیم 69
- الف) وجه (صورت) 72
- ب) یدان (دو دست) 72
- تأویل آیاتی که در ظاهر بر تشبیه و تجسیم دلالت میکنند 72
- د) خشم و خشنودی 75
- ج) استواء (استیلا یافتن یا قرار گرفتن) 75
- اشاره 77
- ب) هشدار به مردم از پیروی این افراد و آشکار کردن دروغهای آنها 78
- الف) ابراز بیزاری و لعن آنان 78
- ج) رد سخنان باطلِ غالیان 82
- اشاره 91
- فصل سوم: چیزی که دلیل دارد بدعت نیست 91
- کارهای منسوب به بدعت 98
- اشاره 98
- ١. جشن گرفتن در میلاد نبوی و مناسبتهای اسلامی 99
- ٢. رفتن به زیارت قبر پیامبر و ائمّه و صالحان 105
- اشاره 105
- الف) استحباب سفر برای زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) 108
- ب) بررسی دلیل قائلین به تحریم سفر به قصد زیارت قبر رسول خدا (ص) 110
- ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم 113
- اشاره 116
- فصل چهارم: نمونههایی از بدعت 116
- اشاره 116
- ١. نهی از متعه حج 116
- الف) نهی از متعه حج از چه زمانی پیدا شد؟ 120
- ب) موضع مسلمانان در برابر این نهی 122
- ٢. اقامه نماز تراویح به جماعت 124
- اشاره 124
- الف) نخستین کسی که فرمان داد تراویح را به جماعت بخوانند 128
- ب) موضع مسلمانان در برابر بدعتِ خواندنِ نماز تراویح به جماعت 130
- اشاره 133
- ٣. نماز ضُحی 133
- الف) وقت نماز ضحی 134
- اشاره 134
- ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله 134
- یک - روایات مجمل 134
- دو - روایات ضعیف و جعلی 137
- سه - روایاتی که مشروعیت نماز ضحی را نفی میکند 139
- 4. نمونههای دیگری از بدعت 142
- نتیجه 143
- کتابنامه 145
کسانی در سپاه من که در رکاب من میجنگیدند، بانگ برداشتند که: ای اهل اسلام، سنت عمر را تغییر دادند! او (علی) ما را از اینکه در ماه رمضان نماز مستحب بخوانیم، نهی میکند! و من ترسیدم در گوشهای از سپاه من شورشی به پا کنند.
برای خواننده فهیم کافی است همین که ببیند امیرمؤمنان حضرت علی (ع) به جماعت خواندن نماز غیر واجب در ماه رمضان را بدعت میداند. سخن آن حضرت به قدری روشن است که هیچ شبههای باقی نمیگذارد، آنجا که آنها را از ارتکاب بدعتی نهی میکند و سپس بیمناک میشود مبادا در اثر این نهی، سپاهش سر به شورش بردارند. مشاهده کنید این بدعت تا کجا پیش رفته و چگونه در دلها مستقر شده و دایره عمل به آن گسترش یافته که نهی از آن، نزد مردمان نادان، جلوگیری از سنت شمرده شده است.
٣. نماز ضُحی
اشاره
گرچه نام نماز ضُحی در بخشهایی از کتابهای حدیثی و فقهی اهل سنت زیاد آمده است، ولی نزد بسیاری از آنان، مسئلهای مجهول و متروک است.
حنابله، حنفیه و شافعیه نماز ضحی را سنت میدانند و مالکیه آن را عبادتی مندوب (مستحب) میدانند که مداومت بر آن مستحب است.(1)برخی دانشمندان اهل سنت نیز آن را بدعت میدانند. (2)
1- به نظر حنفیه، تفاوت میان سنت و مندوب این است که سنت کاری است که پیامبر اکرم ص و خلفای او بر انجام آن مواظبت داشتهاند، اما مندوب آن است که آن حضرت به آن امر کرده باشد؛ ولی بر انجام آن مواظبت نکرده باشد؛ ر. ک: الفقه علی المذاهب الاربعة، محمد جواد مغنیه، ص ٧٨، پاورقی ٢.
2- الشرح الکبیر علی المغنی، ابن قدامه مقدسی، ج ١، ص ٧٧۵؛ زادالمعاد، ج ١، صص١١۶ - ١١٩؛ نیل الأوطار، شوکانی، ج ٣، ص۶٢.