- دیباچه 1
- اشاره 3
- مقدمه 3
- اشاره 7
- فصل اول: پرتویی در ابتدای راه 7
- ١. پیامد بدعت 9
- ٢. بدعت در لغت 19
- ٣. بدعت در اصطلاح 20
- اشاره 23
- الف) بدعت از دیدگاه قرآن کریم 24
- ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات 29
- اشاره 35
- الف) گمان رسیدن به مقام بالای عبادت خدای تعالی 36
- ب) پیروی از هوا و هوس 41
- ج) تسلیم در برابر غیر قرآن و سنت 42
- ٧. تقسیم بدعت 48
- اشاره 62
- فصل دوم: نقش اهل بیت پیامبر: در مبارزه با بدعتها 62
- ١. جبر و تفویض 63
- اشاره 66
- ٢. رأی و قیاس 66
- ٣. تشبیه و تجسیم 69
- اشاره 69
- ب) یدان (دو دست) 72
- الف) وجه (صورت) 72
- تأویل آیاتی که در ظاهر بر تشبیه و تجسیم دلالت میکنند 72
- د) خشم و خشنودی 75
- ج) استواء (استیلا یافتن یا قرار گرفتن) 75
- اشاره 77
- الف) ابراز بیزاری و لعن آنان 78
- ب) هشدار به مردم از پیروی این افراد و آشکار کردن دروغهای آنها 78
- ج) رد سخنان باطلِ غالیان 82
- اشاره 91
- فصل سوم: چیزی که دلیل دارد بدعت نیست 91
- کارهای منسوب به بدعت 98
- اشاره 98
- ١. جشن گرفتن در میلاد نبوی و مناسبتهای اسلامی 99
- ٢. رفتن به زیارت قبر پیامبر و ائمّه و صالحان 105
- اشاره 105
- الف) استحباب سفر برای زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) 108
- ب) بررسی دلیل قائلین به تحریم سفر به قصد زیارت قبر رسول خدا (ص) 110
- ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم 113
- فصل چهارم: نمونههایی از بدعت 116
- ١. نهی از متعه حج 116
- اشاره 116
- اشاره 116
- الف) نهی از متعه حج از چه زمانی پیدا شد؟ 120
- ب) موضع مسلمانان در برابر این نهی 122
- ٢. اقامه نماز تراویح به جماعت 124
- اشاره 124
- الف) نخستین کسی که فرمان داد تراویح را به جماعت بخوانند 128
- ب) موضع مسلمانان در برابر بدعتِ خواندنِ نماز تراویح به جماعت 130
- اشاره 133
- ٣. نماز ضُحی 133
- ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله 134
- اشاره 134
- الف) وقت نماز ضحی 134
- یک - روایات مجمل 134
- دو - روایات ضعیف و جعلی 137
- سه - روایاتی که مشروعیت نماز ضحی را نفی میکند 139
- 4. نمونههای دیگری از بدعت 142
- نتیجه 143
- کتابنامه 145
الف) وقت نماز ضحی
وقت نماز ضحی، از زمانی که آفتاب به اندازه یک نیزه بالا میآید، آغاز شده و با زوال ظهر پایان مییابد. افضل نزد آنان این است که این نماز را بعد از گذشتن یک چهارم از روز آغاز کنند. رأی دیگر درباره وقت آن، این است که بهترین وقت آن، موقعی است که آفتاب بالا آمده و حرارت آن شدید شود و تا زوال ادامه پیدا میکند و نشانه زوال نیز سفید شدن خورشید است. (1)
تعداد رکعات: در تعداد رکعات این نماز اختلاف کردهاند؛ حنفیه میگویند: حداکثر شانزده رکعت است. بعضی از شامیه و طبری معتقدند حداکثری برای این نماز نیست. دیگران گفتهاند: حداقل رکعات این نماز دو و حداکثر هشت رکعت است؛ همچنین دوازده رکعت هم گفته شده [است]. برخی نیز گفتهاند: «خواندن بیشتر از چهار رکعت در روز با یک سلام مکروه است»(2)
ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله
اشاره
روایات وارده درباره نماز ضحی را میتوان به سه بخش تقسیم کرد: روایات مجمل، روایات ضعیف یا جعلی و روایاتی که در تعارض با روایات دیگر است. اینک به بررسی هرکدام از این سه دسته میپردازیم.
یک - روایات مجمل
از «نعیم بن هماز» نقل است: از پیامبر اکرم (ص) شنیدم که میفرمود:
قَالَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ: یا ابْنَ آدَمَ، لا تُعْجِزْنِی مِنْ أرْب-َعِ رَکَعَاتٍ فِی أوَّلِ
1- الشرح الکبیر علی المغنی، ج ١، ص٧٧۵؛ الفقه علی المذاهب الاربعة، عبدالرحمان الجزیری، ج ١، ص٣٣٢؛ فقه السنة، ج ١، ص١٨۵؛ زادالمعاد، ج ١، صص ١١۶ - ١١٩؛ نیل الأوطار، ج ٣، ص۶٢.
2- همان.