- دیباچه 1
- مقدمه 3
- اشاره 3
- اشاره 7
- فصل اول: پرتویی در ابتدای راه 7
- ١. پیامد بدعت 9
- ٢. بدعت در لغت 19
- ٣. بدعت در اصطلاح 20
- اشاره 23
- الف) بدعت از دیدگاه قرآن کریم 24
- ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات 29
- اشاره 35
- الف) گمان رسیدن به مقام بالای عبادت خدای تعالی 36
- ب) پیروی از هوا و هوس 41
- ج) تسلیم در برابر غیر قرآن و سنت 42
- ٧. تقسیم بدعت 48
- فصل دوم: نقش اهل بیت پیامبر: در مبارزه با بدعتها 62
- اشاره 62
- ١. جبر و تفویض 63
- اشاره 66
- ٢. رأی و قیاس 66
- اشاره 69
- ٣. تشبیه و تجسیم 69
- ب) یدان (دو دست) 72
- الف) وجه (صورت) 72
- تأویل آیاتی که در ظاهر بر تشبیه و تجسیم دلالت میکنند 72
- ج) استواء (استیلا یافتن یا قرار گرفتن) 75
- د) خشم و خشنودی 75
- اشاره 77
- ب) هشدار به مردم از پیروی این افراد و آشکار کردن دروغهای آنها 78
- الف) ابراز بیزاری و لعن آنان 78
- ج) رد سخنان باطلِ غالیان 82
- اشاره 91
- فصل سوم: چیزی که دلیل دارد بدعت نیست 91
- کارهای منسوب به بدعت 98
- اشاره 98
- ١. جشن گرفتن در میلاد نبوی و مناسبتهای اسلامی 99
- ٢. رفتن به زیارت قبر پیامبر و ائمّه و صالحان 105
- اشاره 105
- الف) استحباب سفر برای زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) 108
- ب) بررسی دلیل قائلین به تحریم سفر به قصد زیارت قبر رسول خدا (ص) 110
- ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم 113
- اشاره 116
- اشاره 116
- ١. نهی از متعه حج 116
- فصل چهارم: نمونههایی از بدعت 116
- الف) نهی از متعه حج از چه زمانی پیدا شد؟ 120
- ب) موضع مسلمانان در برابر این نهی 122
- اشاره 124
- ٢. اقامه نماز تراویح به جماعت 124
- الف) نخستین کسی که فرمان داد تراویح را به جماعت بخوانند 128
- ب) موضع مسلمانان در برابر بدعتِ خواندنِ نماز تراویح به جماعت 130
- اشاره 133
- ٣. نماز ضُحی 133
- یک - روایات مجمل 134
- ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله 134
- الف) وقت نماز ضحی 134
- اشاره 134
- دو - روایات ضعیف و جعلی 137
- سه - روایاتی که مشروعیت نماز ضحی را نفی میکند 139
- 4. نمونههای دیگری از بدعت 142
- نتیجه 143
- کتابنامه 145
رسول خدا (ص) را دیدم که در سفری هشت رکعت نماز ضحی بهجا آورد. وقتی که نماز آن حضرت به پایان رسید، فرمود:
إِنّی صَلَّیْتُ صَلاةَ ورَغْبَةٍ، سَأَلْتُ رَبِّی ثَلاثاً فَأَعْطَانی إِثْنَیْنِ ومَنَعَنِی واحِدَةً: سَأَلْتُهُ أَنْ لایَبتَلیَ اُمَّتِی بالسِّنینَ؛ فَفَعَلَ وسَأَلْتُهُ ألاّ یُظْهِرَ عَلَیْهِمْ عَدُوَّهُمْ فَفَعَلَ، وسَأَلْتُهُ ألاّ یُلْبِسَهُمْ شِیَعاً، فَأَبَی عَلَیَّ.(1)
نمازی که اینک بهجا آوردم، هم برایم امیدبخش بود و هم نگرانکننده؛ سه چیز از پروردگارم خواستم که دو چیزش را به من عطا فرمود و دیگری را به من نداد: از او خواستم که امت مرا به قحطی مبتلا نکند و او پذیرفت. . . از او خواستم که دشمنان امت مرا بر آنان مسلط نگرداند و او پذیرفت. . . و از او خواستم تا وحدت امت مرا دستخوش تفرقه نگرداند، اما این خواسته را نپذیرفت.
این حدیث نیز مجمل است و خصوصیتی در دلالت بر نماز ضُحای متداول میان اهل سنت ندارد، افزون بر آنکه با آن واقعیت تاریخی که بر امت اسلام گذشته نیز متناقض است؛ زیرا امت اسلام هم دچار قحطی شدند و هم سالهای طولانی دشمنانشان بر آنها تسلط یافتند و همواره نیز چنین بوده است و این، خود، اطمینان ما را به اینکه این روایت جعلی و ساختگی باشد، بیشتر میکند.
دو - روایات ضعیف و جعلی
ابن قیم الجوزیه درباره احادیث وارده درباره نماز ضحی مینویسد: «بعضی از این روایات، جعلی بوده [است] و استدلال به آنها جایز نیست»(2)سپس چند حدیث را که دانشمندان علم رجال تصریح کردهاند
1- فقه السنّة، ج ١، ص ١٨۵.
2- زاد المعاد، ج ١، ص ٢۶۶.