بدعت معیارها و پیامدها صفحه 29

آن می‌افزاید؛ مسائلی را که در دین است، از آن حذف می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال می‌کند و سخنانی بر زبان می‌راند که مورد رضای خدا نیست. از همین رهگذر است که آیه مورد بحث ما با استفهام توبیخی و لحن شدید، درباره چنین افرادی نازل شده است: «و کیست ستمکارتر از آن‌کس که بر خدا دروغ بسته یا آیات او را تکذیب نموده باشد؟»

در آیه دیگری نیز با بیانی به‌شدت تهدیدآمیز آمده است: ( وَ ما ظَنُّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اللهِ الْکَذِبَ یَوْمَ الْقِیامَةِ) ؛ «و آنان که بر خدا دروغ می‌بندند، درباره روز رستاخیز چه گمان کرده‌اند؟» (یونس: ۶٠)

بخش پایانی آیه مورد بحث که با عبارت قاطع: ( إِنَّهُ لا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ) «در حقیقت ستمکاران رستگار نمی‌شوند» پایان می‌پذیرد؛ در حقیقت هشداری بسیار جدی از عذاب ابدی است.

این حقیقت را در این آیه نیز می‌توان به روشنی مشاهده کرد: ( إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَی اللهِ الْکَذِبَ لا یُفْلِحُونَ) ؛ «در حقیقت کسانی که بر خدا دروغ می‌بندند، رستگار نمی‌شوند» . (نحل: ١١۶)

آنچه در اینجا قابل توجه است، این است که این آیات در برخی موارد به صورت مستقیم از بدعت سخن به میان آورده و در بعضی موارد به صورت غیرمستقیم از راه اشاره به مفهوم کلی ایجاد تغییر در دین و افزودن بر آن یا کاستن از آن، درباره بدعت سخن گفته است.

ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

إِیَّاکَ أَنْ تَسُنَّ سُنَّةً بِدْعَةً فَإِنَّ الْعَبْدَ إِذَا سَنَّ سُنَّةً سَیِّئَةً لَحِقَهُ وِزْرُهَا وَ وِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا.(1)