- دیباچه 1
- اشاره 3
- مقدمه 3
- اشاره 7
- فصل اول: پرتویی در ابتدای راه 7
- ١. پیامد بدعت 9
- ٢. بدعت در لغت 19
- ٣. بدعت در اصطلاح 20
- اشاره 23
- الف) بدعت از دیدگاه قرآن کریم 24
- ب) معنا و آثار بدعت از دیدگاه روایات 29
- اشاره 35
- الف) گمان رسیدن به مقام بالای عبادت خدای تعالی 36
- ب) پیروی از هوا و هوس 41
- ج) تسلیم در برابر غیر قرآن و سنت 42
- ٧. تقسیم بدعت 48
- فصل دوم: نقش اهل بیت پیامبر: در مبارزه با بدعتها 62
- اشاره 62
- ١. جبر و تفویض 63
- اشاره 66
- ٢. رأی و قیاس 66
- اشاره 69
- ٣. تشبیه و تجسیم 69
- الف) وجه (صورت) 72
- تأویل آیاتی که در ظاهر بر تشبیه و تجسیم دلالت میکنند 72
- ب) یدان (دو دست) 72
- ج) استواء (استیلا یافتن یا قرار گرفتن) 75
- د) خشم و خشنودی 75
- اشاره 77
- ب) هشدار به مردم از پیروی این افراد و آشکار کردن دروغهای آنها 78
- الف) ابراز بیزاری و لعن آنان 78
- ج) رد سخنان باطلِ غالیان 82
- اشاره 91
- فصل سوم: چیزی که دلیل دارد بدعت نیست 91
- کارهای منسوب به بدعت 98
- اشاره 98
- ١. جشن گرفتن در میلاد نبوی و مناسبتهای اسلامی 99
- اشاره 105
- ٢. رفتن به زیارت قبر پیامبر و ائمّه و صالحان 105
- الف) استحباب سفر برای زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) 108
- ب) بررسی دلیل قائلین به تحریم سفر به قصد زیارت قبر رسول خدا (ص) 110
- ج) مناقشه در دلیل ابن تیمیه بر تحریم 113
- اشاره 116
- فصل چهارم: نمونههایی از بدعت 116
- ١. نهی از متعه حج 116
- اشاره 116
- الف) نهی از متعه حج از چه زمانی پیدا شد؟ 120
- ب) موضع مسلمانان در برابر این نهی 122
- اشاره 124
- ٢. اقامه نماز تراویح به جماعت 124
- الف) نخستین کسی که فرمان داد تراویح را به جماعت بخوانند 128
- ب) موضع مسلمانان در برابر بدعتِ خواندنِ نماز تراویح به جماعت 130
- ٣. نماز ضُحی 133
- اشاره 133
- اشاره 134
- ب) روایات اهل سنت درباره این مسئله 134
- الف) وقت نماز ضحی 134
- یک - روایات مجمل 134
- دو - روایات ضعیف و جعلی 137
- سه - روایاتی که مشروعیت نماز ضحی را نفی میکند 139
- 4. نمونههای دیگری از بدعت 142
- نتیجه 143
- کتابنامه 145
کار برادر مؤمنت را به بهترین وجه تفسیر کن تا آنکه کارش به جایی برسد که نظر تو را از خوبی او برگرداند و مادام که راهی برای حمل سخن برادر دینیات به خیر داری، مبادا هرگز به سخنی که از دهانش بیرون میآید، گمان بد ببری.
ازاینرو، به یقین منصفانه نخواهد بود مؤمن یکتاپرستی که کتاب خدا را تلاوت، از سنت رسول خدا (ص) پیروی و به تحقیقات فقها و فتاوای آنان که خود برگرفته از اصول روشن و مستند به ادله و براهین کافی است، مراجعه میکند، به بدعت متهم کنیم؛ زیرا چنین تهمتی آثار ناگواری در پی خواهد داشت. امام جعفر صادق (ع) دراینباره فرموده است:
إِذَا اتَّهَمَ الْمُؤْمِنُ أَخَاهُ انْمَاثَ الإِیمَانُ مِنْ قَلْبِهِ کَمَا یَنْمَاثُ الْمِلْحُ فِی الْمَاء.(1)
چون مؤمنی برادر [مؤمن] خود را متهم کند، ایمان در قلب او همچون نمکی که در آب حل شود، نابود میگردد.
در جای دیگری نیز میفرماید:
«مَنِ اتَّهَمَ أَخَاهُ فِی دِینِهِ فَلا حُرْمَةَ بَیْنَهُمَا»(2)؛ «هرکس برادر [دینی] خود را متهم کند، حرمت از میان آن دو برداشته میشود» .
حال چگونه از آنچه در ذهن و اعتقاد طرف مقابل میگذرد و نیز از دیدگاهها و منظور وی از سخنانش آگاه شویم تا یکدیگر را درک کنیم و قصد و نیت وی را بشناسیم و دلیل و برهان وی را بدانیم؛ زیرا در این صورت، مجال بحث و خیرخواهی برای یکدیگر گسترده خواهد شد.
١. پیامد بدعت
هیچ مسلمانی در این نکته شک ندارد که بدعت از محرمات بسیار بزرگ یا گناهان کبیره است و دلیل حرمت این عمل، قرآن کریم و سنت
1- کافی، ج ٢، ص ٢۶٩.
2- همان.