شیعه شناسی و پاسخ به شبهات جلد 2 صفحه 342

نیز او را قوی نمی داند. (1) و در سند سوم «محمد بن ابراهیم بن حارث بن خالد تمیمی»

است که احمد به حنبل او را تضعیف کرده است. (2) .

و راوی اخیر آن نیز عبدالله بن زید است که رجالیون او را قلیل الحدیث می دانند. ترمذی از بخاری نقل می کند: تنها حدیثی که از او رسیده، حدیث اذان است. حاکم می گوید: صحیح آن است که وی در احد کشته شده است، لذا تمام روایات او منقطع است. (3) .

2 ـ ابن سعد در طبقات الکبری سندهایی را ذکر کرده که همه آنها موقوفه است و قابل احتجاج نیست. هم چنین با سندی ذکر کرده که در طریق آن مسلم بن خالد بن قرقره است که یحیی بن معین او را تضعیف نموده و بخاری نیز او را منکر الحدیث توصیف کرده است. ابوحاتم می گوید: به احادیثش احتجاج نمی شود. (4) .

روایات مستقل

بخش دوم روایاتی است که به طور مستقل در آن به تثویب اشاره شده است:

1 ـ ابن ماجه به سندش از عبدالرحمن بن ابی لیلی از بلال نقل می کند که فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در اذان فجر به «تثویب» امر نمود... (5) .

لکن حدیث منقطع است، زیرا ابن ابی لیلی متولد سال هفده است وبلال به سال بیست یا بیست و یک در شام از دنیا رفته است. پس چگونه ممکن است با کمی سن و دوری دیار از بلال حدیث نقل کرده باشد؟!

2 ـ ابن ماجه به سند خود از سعید بن مسیب از بلال نقل می کند: من نزد پیامبر (صلی الله علیه وآله)آمدم تا او را به نماز صبح خبر دهم. دیدم که او در خواب است. عرض کردم: الصلوة خیر

1- تهذیب الکمال ج 24 ص 423.

2- تهذیب الکمال، ج 24 ص 304.

3- تهذیب الکمال، ج 14، 541؛ سنن ترمذی، ج 1 ص 361 و تهذیب التهذیب، ج 5 ص 224.

4- تهذیب الکمال، ج 27، ص 508، رقم 5925.

5- سنن ابن ماجه ج 1 ص 237 رقم 715.