شیعه شناسی و پاسخ به شبهات جلد 2 صفحه 360

ابن حجر عسقلانی می گوید: «هر چه در دین حادث شود و برای آن اصلی در شرع نباشد آن را بدعت گویند، ولی اگر برای او اصلی در شرع باشد که دلالت بر آن کند بدعت محسوب نمی شود.» (1) .

ابن حجر هیتمی می گوید: «بدعت در شرع هر چیزی را گویند که بر خلاف شرع باشد.» (2) .

علامه مجلسی (رحمه الله) می فرماید: «بدعت در شرع هر امری است که بعد از پیامبر (صلی الله علیه وآله)حادث شده باشد و نصّی در او به خصوص نرسیده، یا داخل در برخی از عمومات نباشد. یا مورد نهی به خصوص یا عموم باشد....». (3) .

اما در مورد شهادت ثالثه، اوّلاً همان طور که گفته شد، شیعه امامیه به قصد جزئیّت نمی گوید و فتواهای علمای امامیه شاهد و گویای این مدعاست و یکی از ارکان و مقوّمات بدعت آن است که عملی در دین به قصد جزئیّت وارد شود.

ثانیاً: شهادت ثالثه به عنوان تبرک و تیمّن در اذان و اقامه گفته می شود، وگفتن آن بدون قصد جزئیّت، دلیلی بر استحباب دارد، به همین دلیل از عنوان «بدعت» خارج است، زیرا بدعت ـ همان گونه که از تعریف آن استفاده شد ـ آن است که بر امر حادث دلیل عام یا خاص وجود نداشته باشد.

ثالثاً: واژه بدعت در مورد «الصلاة خیر من النوم» مناسب است زیرا اهل سنت آن را جزء اذان صبح می دانند درحالیکه شهادت ثالثه به قصد جزئیت در اذان نمی آید.

احکام (نماز و مقدمات آن)

کیفیت وضو (شستن دست و مسح پا)

اشاره

وضو یکی از عبادت های اسلامی است که در عین مستحبّ بودن، مقدّمه برخی

از عبادت های دیگر، نظیر نماز است. امام باقر علیه السلام می فرماید: «لا صلاة إلاّ

بطهور.» (4) .

در کتاب های فقهی، احکام وضو به تفصیل بیان شده است. آنچه در این جا مورد بحث است، کیفیت وضو و اختلاف شیعه و اهل سنت درباره این موضوع است. دو نکته بارز این اختلاف عبارتند از:

الف) از نظر شیعه باید دست ها از بالا به پایین شسته شود، ولی اهل سنت چنین شرطی را لازم نمی دانند.

ب) باید پاها پس از شستن صورت و دست ها مسح شوند و شستن آنها

صحیح نیست، ولی اهل سنت شستن پاها را لازم دانسته و مسح آنها را کافی

نمی دانند.

ما بحث از وضو را در دو مسئله دنبال می کنیم: یکی نحوه شستن دست ها و دیگری مسح پاها.

1- فتح الباری، ج 13، ص 212.

2- التبیین بشرح الاربعة، ص 221.

3- بحار الانوار، ج 71، ص 202 ـ 203.

4- وسائل الشیعه، ج 1، ص 256، ابواب الوضوء، باب 1، ح 1؛ صحیح مسلم، ج 1، ص 204، باب 2؛ سنن ابن ماجه، ج 1، ص 100 و سنن ابی داود، ج 1، ص 16.