شیعه شناسی و پاسخ به شبهات (جلد 1) صفحه 202

نبوت

سهو النبی

اشاره

یکی از بحث های کلامی، عصمت پیامبر(صلی الله علیه وآله) از سهو و نسیان است؛ آیا پیامبر(صلی الله علیه وآله)سهو می کند یا خیر؟.

متکلمان مراتب عصمت پیامبر را بر چهار بخش تقسیم کرده اند:

1 ـ عصمت در گرفتن وحی؛

2 ـ عصمت در ابلاغ وحی؛

3 ـ عصمت از گناه؛

4 ـ عصمت از سهو ونسیان و خطا در تطبیق شریعت قولا وفعلا، و امور عادی.

این جا به همین قسم خواهیم پرداخت.

متکلمان شیعه و برخی از علمای اهل سنت، امثال: ابواسحاق اسفراینی، معتقد به سهو نداشتن پیامبرند. البته این علمای سنی تنها در گفتار پیامبر قایل به عدم سهواند، ولی در افعال، برخی با توجه سطحی به برخی از روایات والتزام به ظواهر آنها، بدون هیچ گونه تأویلی هنگام معارضه با حکم عقل، قائل به جواز سهو در آن شده اند. اینان که به تعبیر شیخ مفید مقلِّد نامیده شده اند گروهی ملتزم به تقلید در اصول دین اند و از آنجا که ظاهر برخی از روایات ناظر به سهو پیامبر(صلی الله علیه وآله) در مقام عمل است، به آن معتقد شده اند در این بخش درصدد بحث از این موضوع مهمّ هستیم چرا که نفی و اثبات آن در فقه و اعتقادات، اثر فراوانی دارد: در فقه، در مقام فتوا اثر گذاشته، و در اعتقادات نیز دیدگاه انسان نسبت به پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) را تغییر می دهد.