شیعه شناسی و پاسخ به شبهات (جلد 1) صفحه 261

ابن کثیر و ابن ابی شیبه و ابن سعد نقل می کنند که اخبار فراوانی دلالت می کنند بر این که اولین مصحفی که در اسلام جمع شد، مصحف علی(علیه السلام) بود. (1) .

خصوصیات مصحف امام علی

از مجموعه احادیثی که درباره مصحف امام علی(علیه السلام) وارد شده استفاده می شود که مصحف آن حضرت دارای امتیازها و خصوصیات ذیل است:

1 ـ براساس ترتیب نزول آیات قرآن مرتب شده؛

2 ـ منسوخ بر ناسخ مقدم است؛

3 ـ تأویل برخی از آیات به طور تفصیل نوشته شده؛

4 ـ تفسیر برخی از آیات به نحو تفصیل بیان گشته؛

5 ـ محکمات و متشابهات قرآن ذکر شده؛

6 ـ حرفی از قرآن کم و زیاد نشده؛

7 ـ اسامی اهل حقّ و باطل آورده شده؛

8 ـ به املای رسول خدا(صلی الله علیه وآله) و خطّ امام علی(علیه السلام) بوده؛

9 ـ به فضایح قوم، از مهاجرین، انصار و از کسانی که با اسلام همراه نبوده اند اشاره شده است؛ (2) .

10 ـ نصوص قرآن، ضبط و اثبات شده؛

11 ـ قرائت قرآن، همان گونه که رسول خدا(علیه السلام) قرائت فرمودند ثبت شده؛

12 ـ مشتمل بودن بر توضیحات در حاشیه آن و بیان مناسباتی است که سبب نزول آیات شد. هم چنین مکان، زمان و شأنیت اشخاص در نزول آیات قرآن منعکس و مراعات شده است. (3) .

1- مصنف ابن ابی شیبه، ج 1 ص 545، طبقات ابن سعد، ج 2 ص 338.

2- حقائق هامه، ص160 و 161.

3- التمهید، ج1، ص292.