- سخن مؤلف 3
- فصل اوّل: شیعه و تشیّع 5
- اشاره 5
- 1.«شیعه» در لغت و اصطلاح 6
- 2. واژه شیعه در قرآن و حدیث 10
- 3 پیدایش مذهب شیعه 14
- اشاره 14
- نتیجه بحث 17
- اشاره 17
- 1. جدایی و تمایز پیشگامان نصّ (شیعه) از دیگران 18
- اشاره 18
- همراه با استدلال های اهل سقیفه 19
- نیتجه کشمکش های سقیفه 20
- 2. پیشگامان تشیع در صدر اسلام 21
- تشیع، ساخته و پرداخته عبداللَّه بن سبا 24
- 4. فرضیه های موهوم پیرامون پیدایش شیعه 24
- اشاره 24
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 26
- عبداللَّه بن سبا، یک افسانه تاریخی 28
- رنگ و ریشه ایرانی تشیّع 29
- 5. اختلاف میان شیعه امامیه و فرقه های دیگر شیعی 33
- 6. نقش شیعه در بنای تمدّن اسلامی 35
- اشاره 36
- فصل دوم: اصول اعتقادی 36
- اشاره 37
- اصول اعتقادی 37
- 1. توحید ذاتی 38
- 2. توحید در صفات 39
- 3. توحید در آفرینش 40
- 4. توحید در ربوبیّت 42
- 5. توحید در حاکمیّت 44
- 6. توحید در عبادت 46
- 7. صفات ذات و صفات فعل 48
- 8. صفات ثبوتیه و سلبیّه 49
- 9. صفات خبریّه 50
- 10. قضا و قدر 52
- 11. انسان، موجود مختار 53
- اشاره 54
- 12. ضرورت نبوّت عامّه 54
- صفات انبیا 55
- 13. نبوّت خاصّه 56
- 14. معاد و قیامت 57
- 15. مسائل کلامی مخصوص شیعه امامیّه 58
- فصل سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 61
- اشاره 61
- اشاره 62
- معیار توحید و شرک در عبادت 62
- خلاصه سخن 67
- 1. استعانت از غیر خداوند متعال 69
- اشاره 72
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 72
- 2. درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 72
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 75
- اشاره 75
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 75
- دسته دوّم: نفی شفاعت مورد اعتقاد یهود 76
- دسته سوم: نفی صلاحیت بت ها برای شفاعت 76
- دسته پنجم: شفاعت به اذن خدا 77
- دسته چهارم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 77
- شرایط شفیع 78
- سوم: محدوده شفاعت 80
- پنجم: شفاعت طلبی از پیامبر صلی الله علیه و آله و اولیا که مأذون در شفاعتند 81
- چهارم: ثمره شفاعت 81
- پیشینیان و درخواست شفاعت از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 83
- دو شبهه 85
- 3. نذر برای اولیا 88
- 4. تبرک به آثار اولیا 91
- اشاره 91
- 2. پیراهن یوسف علیه السلام و بینایی یعقوب علیه السلام 92
- 1. تبرّک به مقام ابراهیم علیه السلام 92
- 3. تابوت سکینه بنی اسرائیل 93
- 4. تبرک به جایگاه اصحاب کهف 94
- اشاره 98
- 5. زیارت قبور 98
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله 99
- 6. بنای بر قبور 102
- 7. بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 106
- اشاره 106
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 107
- 8. گریه بر مرده 114
- اشاره 114
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده برگریه بستگان 117
- اشاره 120
- 9. توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 120
- اول: توسل به خود پیامبر صلی الله علیه و آله و قداست و شخصیت او 121
- دوم: توسّل به حق پیامبر صلی الله علیه و آله و پیامبران و صالحان 126
- سوم: توسل به دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و صالحان پس از مرگ 128
- فصل چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 130
- اشاره 130
- 1. جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیّه 131
- 2. مصونیت قرآن از تحریف 132
- 3. تحریف در لغت و اصطلاح 133
- 4. امتناع راهیابی تحریف به قرآن 137
- آیه حفظ 140
- 5. گواهی قرآن به عدم تحریف 140
- آیه نفی باطل 142
- آیه جمع و قرائت قرآن 143
- 6. گواهی روایات بر مصونیّت قرآن کریم از تحریف 145
- اشاره 145
- 1. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 145
- 2. حدیث ثقلین 146
- 7. اهل بیت و مصونیت قرآن از تحریف 147
- 8. شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 149
- 9. آیات نانوشته که می گویند از قرآن است 153
- اشاره 153
- 1. آیه رجم 153
- 4. آیه جهاد 154
- 3. آیه رغبت 154
- 2. آیه فراش 154
- 5. آیه شیردادن 154
- شبهه اول: وجود مصحف علی علیه السلام 156
- 10. دو شبهه پیرامون تحریف 156
- شبهه دوم: مصحف فاطمه علیها السلام 157
- 11. تاریخ گردآوری قرآن کریم 160
- اشاره 160
- گردآوری قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 160
- شواهد تاریخی 161
- تعارض احادیث جمع قرآن بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله، با نصّ قرآن 163
- ناسازگاری احادیث جمع قرآن پس از پیامبر صلی الله علیه و آله با حکم عقل 163
- فصل پنجم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 166
- اشاره 166
- اشاره 167
- امامت نزد شیعه و اهل سنت 167
- 1. نقش امامت نزد شیعه امامیه 168
- 2. ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله 170
- اشاره 171
- 3. ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله 171
- 1. محال بودن ترک امت بدون پیشوا 171
- 2. امت اسلامی و خطر سه جانبه 172
- 3. تعیین امام در احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله 173
- اشاره 179
- 4. ساختار دوم: سپردن کار به مردم 179
- 1- اجماع مسلمانان 179
- 2- آیا شوری اساس حکومت است؟ 181
- 3- آیا بیعت اساس حکومت است؟ 182
- 2. اسلام همواره عزیز است 184
- 5. سنت نبوی و دوازده امام 184
- اشاره 184
- 1. همه از قریش اند 184
- 5. پیوسته این دین غالب است 185
- 4. پیوسته این دین برپاست 185
- 3. دین همواره عزیز و سربلند است 185
- 6. همواره این امر، صالح است 186
- 7. پیوسته مردم در خیرند 186
- اشاره 189
- 6. اوصاف امام 189
- الف. عصمت 189
- ب. اعلمیت 191
- ج. برترین مردم 192
- 7. غُلات از شیعیان امامیه نیستند 193
- 8. فرق میان نبیّ، رسول و امام 195
- فصل ششم: اهل بیت علیهم السلام 197
- اشاره 197
- اشاره 198
- اهل بیت 198
- 1. اهل بیت در لغت 200
- اشاره 202
- 2. اهل بیت در قرآن کریم 202
- بررسی آیه تطهیر 203
- 3. اهل بیت علیهم السلام در احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله 208
- اشاره 208
- ج. تعیین آنان با تلاوت آیه، درِ خانه ایشان 209
- ب. وارد کردن زیر کساء 209
- الف. تصریح به نام آنان 209
- 4. مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام 210
- اشاره 210
- 1. حدیث ثقلین 211
- 2. حدیث سفینه 212
- 3. اعتراف پیشوایان مذاهب به افقهیّت اهل بیت علیهم السلام 213
- 5. نقش اهل بیت علیهم السلام در اتّحاد امّت 215
- اشاره 216
- اول: کتاب علی علیه السلام 216
- 6. میراث علمی اهل بیت علیهم السلام 216
- دوم: نهج البلاغه 218
- چهارم: رساله الحقوق 219
- سوم: صحیفه سجادیه 219
- ششم: رساله امام هادی علیه السلام 220
- پنجم: رساله امام رضا علیه السلام در فرایض و سنن 220
- هفتم: چهارصد کتاب از چهارصد نویسنده 221
- 7. فاطمه زهرا علیها السلام در کلام پیامبر صلی الله علیه و آله 223
- اشاره 223
- منزلت خانه فاطمه علیها السلام 224
- اشاره 226
- فصل هفتم: امام مهدی منتظر علیه السلام 226
- اشاره 227
- امام مهدی منتظر علیه السلام 227
- 1. ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 228
- 2. اصل و نسب او 229
- 3. ولادت امام مهدی منتظر علیه السلام 231
- 4. تقسیم اولیای الهی به ظاهر و غایب 234
- 5. غیبت بعضی از پیامبران در امت های پیشین 236
- 6. امام مهدی علیه السلام و طول عمر 238
- 7. علایم ظهور امام منتظر علیه السلام 240
- 8. آثار سازنده وجود امام منتظر علیه السلام 241
- اشاره 245
- فصل هشتم: بدعت در قرآن و حدیث 245
- اشاره 246
- بدعت در قرآن و حدیث 246
- 1. بدعت در لغت و اصطلاح 247
- 2. بدعت گذاری در تعریف بدعت 250
- 3. عوامل پیدایش بدعت 253
- اشاره 255
- 4. بدعت نیکو، بدعت زشت 255
- الف- تقیّه هنگام ترس بر جان و مال 257
- د- خمس در قرآن و سنت 265
- ه- رجعت در قرآن کریم 275
- اشاره 283
- فصل نهم: صحابه و تابعین 283
- صحابه و تابعین 284
- اشاره 284
- 1. تعریف صحابه و تابعین 285
- 2. تأثیر همنشینی در جان ها 286
- 3. عدالت، ملکه تدریجیّ الحصول 289
- 4. انواع صحابه در قرآن 290
- 5. صحابه را صحابه بهتر می شناسند 292
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 294
- 6. قرآن کریم و عدالت صحابه 294
- اشاره 294
- د. خیانت بعضی از بدریّون 297
- ه. فاسقی فریبکار 298
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنائم 299
- ز. شایستگی عذاب بزرگ 300
- ح. فرار از جنگ 302
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله 303
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 304
- الف. سردسته گروه تبهکار 306
- 7. سنت نبوی و عدالت صحابه 306
- اشاره 306
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله برای آوردن قلم و دوات 307
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله 309
- الف. همه آمرزیده اند مگر ... 315
- اشاره 315
- 8. موضع پیامبر صلی الله علیه و آله نسبت به صحابه ناشایست 315
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 316
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت می جویم 316
- ه. نماز نخواندن پیامبر صلی الله علیه و آله بر یکی از صحابه 317
- و. خبر دادن پیامبر صلی الله علیه و آله از فرجام سیاه بعضی صحابه 317
- د. در تو شُعبه ای از کفر است 317
- ز. خلوت صحابی با یک زن 318
- ی. نفرین پیامبر صلی الله علیه و آله بر مُحلم بن جثامه 319
- ح. یک صحابی میان دو پای یک زن 319
- ط. صحابی قصاص می شود 319
- 9. صحابه در آیینه تاریخ 321
- 10. هدف از بررسی عدالت صحابه چیست؟ 324
- 11. آیا سخن صحابه، از منابع تشریع است؟ 326
- 12. آیا خواب صحابی، از منابع تشریع است؟ 328
- اشاره 330
- فصل دهم: وضو و نماز 330
- وضو و کیفیت شستن دست ها 331
- 1. وضو 331
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 333
- سبب اختلاف چیست؟ 336
- دو قرائت و مسح بر پا 340
- دو قرائت و شستن پاها 341
- کسره به خاطر مجاورت 342
- مسح بر پا در احادیث نبوی 344
- اول: چگونگی تشریع اذان 350
- 2. اذان و اقامه 350
- اشاره 350
- دوم: بخش های اذان و اقامه 354
- سوم: جزء بودنِ «حَیَّ عَلی خَیْرِالْعَمَلِ» در اذان 355
- چهارم: تثویب (الصّلاه خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 357
- 3. دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 362
- اشاره 362
- 1- بدعت بودن تکتف 363
- 4. جزء بودن بسم اللَّه و آشکار گفتن آن 374
- اشاره 374
- 1- بسم اللَّه، جزء فاتحه 375
- 2- سبع المثانی همان سوره فاتحه است 378
- 4- لزوم بلند گفتن بسم اللَّه 382
- 3- فاتحه الکتاب با بسم اللَّه هفت آیه است 382
- 5- أئمه اهل بیت علیهم السلام و جهر به بسم اللَّه 386
- 5. گفتن «آمین» پس از حمد 389
- 6. قنوت در رکعت دوم 392
- 7. سجود بر زمین 394
- اشاره 394
- 1- اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده می شود 395
- 2- فرق مسجودٌ له و مسجودٌ علیه 398
- مرحله اول: سجده بر زمین 399
- 3- سنت در سجود، در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و پس از او 399
- مرحله دوم: رخصت برای سجده بر حصیر و خُمره (سجاده حصیری) 403
- سجده بر لباس به خاطر عذر 404
- حاصل بحث 406
- راز استفاده از تربت پاک 407
- 8. نشستن پس از سجده دوم 410
- 9. چگونگی تشهد و سلام 411
- 10. جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 413
- اشاره 413
- تنوع وقت در فقه اهل سنّت 417
- اهل سنّتی که کاملًا با شیعه موافق اند 418
- آنانکه تا حدّی با شیعه موافق اند 418
- قرآن و جمع بین دو نماز 419
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 421
- توجیهات ردّ جمع بین دو نماز 428
- جمع صوری! 428
6. اوصاف امام
اشاره
روشن شد که امامت نزد شیعه، مفهومی غیر از مفهوم آن نزد اهل سنت دارد. شیعه امامت را استمرار وظایف رسالت می داند، امام هر چند که پیامبر نیست و به او وحی نمی شود، لیکن وظایف پیامبر را بر عهده دارد، پر کردن این خلأ، در گرو داشتن شرایط و ویژگی هایی به شرح زیر است:
الف. عصمت
در امام، شرط است که از خطا و لغزش معصوم باشد. همان دلیلی که ما را معتقد به عصمت در پیامبر صلی الله علیه و آله می کند، دلیل اعتقاد به عصمت در امام است، زیرا از مسؤولیت های مهم امام، پر کردن خلأهای عظیم پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله است و این جز با برخورداری از همه شایستگی ها و کفایت هایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از آن برخوردار بود، تحقق نمی یابد، یعنی آشنای به کتاب و سنت طبق واقع، عالم به حکم موضوعات نوپدید، با شناختی واقعی و مدافع دین و پاسخگوی شبهات شبهه افکنان. پس آن چه دلالت می کند که پیامبر باید در مقام ابلاغ رسالت مصون باشد، در همین جا هم وجود دارد. امام همان وظیفه را دارد، اگر چه پیامبر و دریافت کننده وحی نیست، ولی حامل علم و شریعت و احکام اوست. پس وقتی بر پیامبر، خطای در مقام ابلاغ را روا نمی دانیم، همین را در کسی هم که