سیمای عقاید شیعه : ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی الحق الیقین صفحه 191

گناه پاک باشد، توبه اگر در حیات فردی هم مفید باشد، در حیات اجتماعی چنین نیست و مردم مطیع و دلباخته نخواهند شد.

دوم: مردم نسبت به ظلم چهار گروهند:

1. کسی که در همه عمر ظالم بوده است

2. کسی که در همه عمر پاک و مصون از ظلم بوده است

3. کسی که در آغاز عمرش ظالم بوده و در آخر عمر توبه کرده است

4. کسی که در آغاز عمر پاک بوده، در آخر عمر ظالم شده است.

حال باید دید حضرت ابراهیم که امامت را برای برخی از ذریه خویش درخواست کرد، کدام را اراده کرده بود؟ حاشا که ابراهیم، امامت را برای گروه اول و چهارم از فرزندان خویش طلب کند، چون روشن است کسی که همه عمر غرق در ستم بوده یا در دوران تصدّی امامت ظالم باشد، نمی توان بر او اعتماد کرد.

می ماند دو گروهِ دیگر، یعنی دوم و سوم. خدای متعال تصریح کرده که عهد او به ظالم نمی رسد و ظالم در این عبارت جز بر گروه سوم یعنی کسی که در آغاز عمر ظالم بوده و در هنگام تصدّی امامت توبه کرده، منطبق نمی باشد. پس وقتی این گروه هم خارج شد، گروه دوم باقی می ماند، یعنی کسی که در طول عمر پاک بوده و قبل از تصدّی امامت و پس از آن، هیچ انحراف از حق و تجاوز از راه درست، از او دیده نشده است.

ب. اعلمیت

امام باید از همه مردم نسبت به قرآن و سنت و معارف و احکام داناتر باشد، تا امت به آستانه او روی آورند، نه آن که امام سراغ مردم برود. دلیل این روشن است، چون منصب امامت، مثل منصب های دنیوی یک مقام عرفی نیست، بلکه ریاست عام برای تدبیر امور و دنیای مردم است. لازمه اش آن است که امام، نسبت به آن چه به وی رجوع می کنند، از همه داناتر باشد. علاوه بر این که پر کردن خلأهای پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله فرع بر آن است که در اصول و فروع و عقاید و احکام از همه داناتر باشد.