سیمای عقاید شیعه : ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی الحق الیقین صفحه 247

1. بدعت در لغت و اصطلاح

اما در لغت، به گفته ابن فارس یک معنای بَدَع، پدید آوردن و ساختن چیزی بدون نمونه قبلی است. معنای دیگر آن جدا شدن و ضعف و فرسودگی است. (1) مقصود از بدعت در اینجا معنای نخست است. اما در اصطلاح، تعریف های مختلفی از آن شده که برخی دقیق است و بعضی غیر دقیق. برخی از تعریف های متقن را می آوریم.

بدعت چیزی است که پدید آورده شود و در شریعت، اصلی که بر آن دلالت کند نباشد، اما آن چه که اصلی در شرع بر آن دلالت کند، شرعاً بدعت نیست، هر چند در لغت بدعت باشد. (2) ابن حجر گفته است: اصل بدعت چیزی است که بدون نمونه قبلی پدید آورده شود و در شرع، به چیزی گفته می شود که مقابل سنت باشد و ناپسند است.

در جای دیگر می گوید: مُحدَثات که در حدیثِ «مَنْ احدث فی امرنا هذا ما لیس منه فهو ردّ» آمده است. چیزهایی است که پدید آمده باشد و در شرع، اصلی نداشته باشد، در عرف شرع به آن ها «بدعت» گفته می شود و اگر چیزی دلیل شرعی داشته باشد

1- المقاییس: ج 1، ص 209، واژه «بدع».

2- جامع العلوم والحکم، ابن رجب حنبلی: ص 160، چاپ هند.