سیمای عقاید شیعه : ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی الحق الیقین صفحه 302

ح. فرار از جنگ

در جنگ احد، اوضاع بر ضد مسلمانان آشفته گشت، چرا که فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله را مخالفت کردند و به طمع غنیمت، موقعیت خود را بر تنگه احد رها کردند و دچار هزیمتی شدند که در کتب سیره و تاریخ آمده است. آنان پیامبر صلی الله علیه و آله را در میدان نبرد تنها گذاشتند و جز تنی چند از صحابه، همراه آن حضرت نماندند و هر چه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آنان را به بازگشت به میدان و یاری فراخواند، در آن لحظات دشوار او را رها کرده به کوه ها پناه بردند تا از آسیب دشمن مصون بمانند. قرآن کریم از این فرار زشت یاد می کند: «إِذْ تُصْعِدُونَ وَلا تَلْوُونَ عَلی أَحَدٍ ...» (1).

خطاب این آیه به کسانی است که در روز احد گریختند و ترس آنان از مشرکین و فرارشان از جبهه را توصیف می کند که به کسی توجه نداشتند و دعوت های پیامبر را اجابت نکردند، در حالی که رسول خدا از پشت سر آنان را صدا می زد: «بندگان خدا! نزد من آیید، منم پیامبر خدا»، با این حال، کسی از فراریان پاسخش نداد.

آیه تفرقه و گریز آنان را توصیف می کند که برخی نزدیک پیامبر صلی الله علیه و آله بودند و بعضی دورتر، ولی هیچ کدامشان دعوت پیامبر صلی الله علیه و آله را اجابت نکردند و آن حضرت را در میان انبوه مشرکان رها کردند و توجهی به این که پیامبر کشته، اسیر یا مجروح شود نداشتند.

البته گروهی هم بودند که پیرامون حضرت ماندند و شرّ دشمنان را دفع کردند، همانان که خداوند از آنان با تعبیر «سَیَجْزِی اللَّهُ الشَّاکِرِینَ» (2) یاد می کند. سپس خداوند، پشت کردن به جبهه و فرارشان از جهاد را لغزشی می داند که با فتنه شیطان پیش آمد:

«إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّیْطانُ بِبَعْضِ ما کَسَبُوا» (3)؛ «آنان منافق نبودند، چرا که منافق بخشوده نمی شود و آنان را خدا بخشود، بلکه از اصحابِ عادل بودند»!

1- آل عمران: 153

2- همان: 144

3- همان: 155