- سخن مؤلف 3
- فصل اوّل: شیعه و تشیّع 5
- اشاره 5
- 1.«شیعه» در لغت و اصطلاح 6
- 2. واژه شیعه در قرآن و حدیث 10
- 3 پیدایش مذهب شیعه 14
- اشاره 14
- اشاره 17
- نتیجه بحث 17
- 1. جدایی و تمایز پیشگامان نصّ (شیعه) از دیگران 18
- اشاره 18
- همراه با استدلال های اهل سقیفه 19
- نیتجه کشمکش های سقیفه 20
- 2. پیشگامان تشیع در صدر اسلام 21
- اشاره 24
- تشیع، ساخته و پرداخته عبداللَّه بن سبا 24
- 4. فرضیه های موهوم پیرامون پیدایش شیعه 24
- نظر محقّقان درباره این فرضیه 26
- عبداللَّه بن سبا، یک افسانه تاریخی 28
- رنگ و ریشه ایرانی تشیّع 29
- 5. اختلاف میان شیعه امامیه و فرقه های دیگر شیعی 33
- 6. نقش شیعه در بنای تمدّن اسلامی 35
- اشاره 36
- فصل دوم: اصول اعتقادی 36
- اشاره 37
- اصول اعتقادی 37
- 1. توحید ذاتی 38
- 2. توحید در صفات 39
- 3. توحید در آفرینش 40
- 4. توحید در ربوبیّت 42
- 5. توحید در حاکمیّت 44
- 6. توحید در عبادت 46
- 7. صفات ذات و صفات فعل 48
- 8. صفات ثبوتیه و سلبیّه 49
- 9. صفات خبریّه 50
- 10. قضا و قدر 52
- 11. انسان، موجود مختار 53
- اشاره 54
- 12. ضرورت نبوّت عامّه 54
- صفات انبیا 55
- 13. نبوّت خاصّه 56
- 14. معاد و قیامت 57
- 15. مسائل کلامی مخصوص شیعه امامیّه 58
- اشاره 61
- فصل سوم: معیار توحید و شرک در عبادت 61
- معیار توحید و شرک در عبادت 62
- اشاره 62
- خلاصه سخن 67
- 1. استعانت از غیر خداوند متعال 69
- اوّل: حقیقت و معنای شفاعت 72
- 2. درخواست شفاعت از مأذونان برای شفاعت 72
- اشاره 72
- دسته اول: نفی کننده شفاعت 75
- دوم: بررسی آیات نفی کننده و اثبات کننده شفاعت 75
- اشاره 75
- دسته دوّم: نفی شفاعت مورد اعتقاد یهود 76
- دسته سوم: نفی صلاحیت بت ها برای شفاعت 76
- دسته چهارم: انحصار شفاعت در خدا و عدم شرکت دیگری 77
- دسته پنجم: شفاعت به اذن خدا 77
- شرایط شفیع 78
- سوم: محدوده شفاعت 80
- پنجم: شفاعت طلبی از پیامبر صلی الله علیه و آله و اولیا که مأذون در شفاعتند 81
- چهارم: ثمره شفاعت 81
- پیشینیان و درخواست شفاعت از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله 83
- دو شبهه 85
- 3. نذر برای اولیا 88
- 4. تبرک به آثار اولیا 91
- اشاره 91
- 2. پیراهن یوسف علیه السلام و بینایی یعقوب علیه السلام 92
- 1. تبرّک به مقام ابراهیم علیه السلام 92
- 3. تابوت سکینه بنی اسرائیل 93
- 4. تبرک به جایگاه اصحاب کهف 94
- 5. زیارت قبور 98
- اشاره 98
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله 99
- 6. بنای بر قبور 102
- 7. بنای مساجد بر قبور و نماز در آنها 106
- اشاره 106
- روش مسلمانان در بنای بر قبور صالحان 107
- اشاره 114
- 8. گریه بر مرده 114
- تحلیلی بر حدیثِ عذاب شدن مرده برگریه بستگان 117
- اشاره 120
- 9. توسّل به پیامبر (ص) و اولیا با همه اقسامش 120
- اول: توسل به خود پیامبر صلی الله علیه و آله و قداست و شخصیت او 121
- دوم: توسّل به حق پیامبر صلی الله علیه و آله و پیامبران و صالحان 126
- سوم: توسل به دعای پیامبر صلی الله علیه و آله و صالحان پس از مرگ 128
- اشاره 130
- فصل چهارم: جایگاه قرآن نزد شیعه 130
- 1. جایگاه قرآن کریم نزد شیعه امامیّه 131
- 2. مصونیت قرآن از تحریف 132
- 3. تحریف در لغت و اصطلاح 133
- 4. امتناع راهیابی تحریف به قرآن 137
- 5. گواهی قرآن به عدم تحریف 140
- آیه حفظ 140
- آیه نفی باطل 142
- آیه جمع و قرائت قرآن 143
- اشاره 145
- 6. گواهی روایات بر مصونیّت قرآن کریم از تحریف 145
- 1. اخبار عرضه احادیث بر قرآن 145
- 2. حدیث ثقلین 146
- 7. اهل بیت و مصونیت قرآن از تحریف 147
- 8. شیعه و مصونیت قرآن از تحریف 149
- اشاره 153
- 1. آیه رجم 153
- 9. آیات نانوشته که می گویند از قرآن است 153
- 4. آیه جهاد 154
- 5. آیه شیردادن 154
- 3. آیه رغبت 154
- 2. آیه فراش 154
- شبهه اول: وجود مصحف علی علیه السلام 156
- 10. دو شبهه پیرامون تحریف 156
- شبهه دوم: مصحف فاطمه علیها السلام 157
- 11. تاریخ گردآوری قرآن کریم 160
- گردآوری قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 160
- اشاره 160
- شواهد تاریخی 161
- تعارض احادیث جمع قرآن بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله، با نصّ قرآن 163
- ناسازگاری احادیث جمع قرآن پس از پیامبر صلی الله علیه و آله با حکم عقل 163
- فصل پنجم: امامت نزد شیعه و اهل سنت 166
- اشاره 166
- امامت نزد شیعه و اهل سنت 167
- اشاره 167
- 1. نقش امامت نزد شیعه امامیه 168
- 2. ساختار حکومت اسلامی پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله 170
- اشاره 171
- 1. محال بودن ترک امت بدون پیشوا 171
- 3. ساختار اول: تعیین امام از سوی پیامبر صلی الله علیه و آله 171
- 2. امت اسلامی و خطر سه جانبه 172
- 3. تعیین امام در احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله 173
- 4. ساختار دوم: سپردن کار به مردم 179
- اشاره 179
- 1- اجماع مسلمانان 179
- 2- آیا شوری اساس حکومت است؟ 181
- 3- آیا بیعت اساس حکومت است؟ 182
- 1. همه از قریش اند 184
- اشاره 184
- 2. اسلام همواره عزیز است 184
- 5. سنت نبوی و دوازده امام 184
- 5. پیوسته این دین غالب است 185
- 4. پیوسته این دین برپاست 185
- 3. دین همواره عزیز و سربلند است 185
- 6. همواره این امر، صالح است 186
- 7. پیوسته مردم در خیرند 186
- اشاره 189
- 6. اوصاف امام 189
- الف. عصمت 189
- ب. اعلمیت 191
- ج. برترین مردم 192
- 7. غُلات از شیعیان امامیه نیستند 193
- 8. فرق میان نبیّ، رسول و امام 195
- اشاره 197
- فصل ششم: اهل بیت علیهم السلام 197
- اهل بیت 198
- اشاره 198
- 1. اهل بیت در لغت 200
- اشاره 202
- 2. اهل بیت در قرآن کریم 202
- بررسی آیه تطهیر 203
- 3. اهل بیت علیهم السلام در احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله 208
- اشاره 208
- ج. تعیین آنان با تلاوت آیه، درِ خانه ایشان 209
- الف. تصریح به نام آنان 209
- ب. وارد کردن زیر کساء 209
- 4. مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السلام 210
- اشاره 210
- 1. حدیث ثقلین 211
- 2. حدیث سفینه 212
- 3. اعتراف پیشوایان مذاهب به افقهیّت اهل بیت علیهم السلام 213
- 5. نقش اهل بیت علیهم السلام در اتّحاد امّت 215
- 6. میراث علمی اهل بیت علیهم السلام 216
- اول: کتاب علی علیه السلام 216
- اشاره 216
- دوم: نهج البلاغه 218
- سوم: صحیفه سجادیه 219
- چهارم: رساله الحقوق 219
- پنجم: رساله امام رضا علیه السلام در فرایض و سنن 220
- ششم: رساله امام هادی علیه السلام 220
- هفتم: چهارصد کتاب از چهارصد نویسنده 221
- اشاره 223
- 7. فاطمه زهرا علیها السلام در کلام پیامبر صلی الله علیه و آله 223
- منزلت خانه فاطمه علیها السلام 224
- فصل هفتم: امام مهدی منتظر علیه السلام 226
- اشاره 226
- امام مهدی منتظر علیه السلام 227
- اشاره 227
- 1. ظهور مصلح جهانی در آخر الزّمان 228
- 2. اصل و نسب او 229
- 3. ولادت امام مهدی منتظر علیه السلام 231
- 4. تقسیم اولیای الهی به ظاهر و غایب 234
- 5. غیبت بعضی از پیامبران در امت های پیشین 236
- 6. امام مهدی علیه السلام و طول عمر 238
- 7. علایم ظهور امام منتظر علیه السلام 240
- 8. آثار سازنده وجود امام منتظر علیه السلام 241
- اشاره 245
- فصل هشتم: بدعت در قرآن و حدیث 245
- بدعت در قرآن و حدیث 246
- اشاره 246
- 1. بدعت در لغت و اصطلاح 247
- 2. بدعت گذاری در تعریف بدعت 250
- 3. عوامل پیدایش بدعت 253
- 4. بدعت نیکو، بدعت زشت 255
- اشاره 255
- الف- تقیّه هنگام ترس بر جان و مال 257
- د- خمس در قرآن و سنت 265
- ه- رجعت در قرآن کریم 275
- اشاره 283
- فصل نهم: صحابه و تابعین 283
- صحابه و تابعین 284
- اشاره 284
- 1. تعریف صحابه و تابعین 285
- 2. تأثیر همنشینی در جان ها 286
- 3. عدالت، ملکه تدریجیّ الحصول 289
- 4. انواع صحابه در قرآن 290
- 5. صحابه را صحابه بهتر می شناسند 292
- الف. خبردادن قرآن از ارتداد گروهی از صحابه 294
- 6. قرآن کریم و عدالت صحابه 294
- اشاره 294
- د. خیانت بعضی از بدریّون 297
- ه. فاسقی فریبکار 298
- و. نزاع و تخاصم بر سر غنائم 299
- ز. شایستگی عذاب بزرگ 300
- ح. فرار از جنگ 302
- ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله 303
- ی. منافقان نفوذی در بین صحابه 304
- 7. سنت نبوی و عدالت صحابه 306
- الف. سردسته گروه تبهکار 306
- اشاره 306
- ب. نافرمانی نسبت به فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله برای آوردن قلم و دوات 307
- ج. بازگشت به قهقرا پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله 309
- اشاره 315
- الف. همه آمرزیده اند مگر ... 315
- 8. موضع پیامبر صلی الله علیه و آله نسبت به صحابه ناشایست 315
- ب. خدایا از کرده خالد به درگاه تو برائت می جویم 316
- ج. پیشگویی از سرانجام ذوالخویصره 316
- و. خبر دادن پیامبر صلی الله علیه و آله از فرجام سیاه بعضی صحابه 317
- ه. نماز نخواندن پیامبر صلی الله علیه و آله بر یکی از صحابه 317
- د. در تو شُعبه ای از کفر است 317
- ز. خلوت صحابی با یک زن 318
- ح. یک صحابی میان دو پای یک زن 319
- ط. صحابی قصاص می شود 319
- ی. نفرین پیامبر صلی الله علیه و آله بر مُحلم بن جثامه 319
- 9. صحابه در آیینه تاریخ 321
- 10. هدف از بررسی عدالت صحابه چیست؟ 324
- 11. آیا سخن صحابه، از منابع تشریع است؟ 326
- 12. آیا خواب صحابی، از منابع تشریع است؟ 328
- اشاره 330
- فصل دهم: وضو و نماز 330
- وضو و کیفیت شستن دست ها 331
- 1. وضو 331
- وضو و مسح پاها یا شستن آنها؟ 333
- سبب اختلاف چیست؟ 336
- دو قرائت و مسح بر پا 340
- دو قرائت و شستن پاها 341
- کسره به خاطر مجاورت 342
- مسح بر پا در احادیث نبوی 344
- 2. اذان و اقامه 350
- اشاره 350
- اول: چگونگی تشریع اذان 350
- دوم: بخش های اذان و اقامه 354
- سوم: جزء بودنِ «حَیَّ عَلی خَیْرِالْعَمَلِ» در اذان 355
- چهارم: تثویب (الصّلاه خیرٌ من النّوم) در اذان صبح 357
- 3. دست روی دست گذاشتن (تکتّف) بدعت است یا سنّت؟ 362
- اشاره 362
- 1- بدعت بودن تکتف 363
- اشاره 374
- 4. جزء بودن بسم اللَّه و آشکار گفتن آن 374
- 1- بسم اللَّه، جزء فاتحه 375
- 2- سبع المثانی همان سوره فاتحه است 378
- 3- فاتحه الکتاب با بسم اللَّه هفت آیه است 382
- 4- لزوم بلند گفتن بسم اللَّه 382
- 5- أئمه اهل بیت علیهم السلام و جهر به بسم اللَّه 386
- 5. گفتن «آمین» پس از حمد 389
- 6. قنوت در رکعت دوم 392
- اشاره 394
- 7. سجود بر زمین 394
- 1- اختلاف فقها در شرایط آنچه بر آن سجده می شود 395
- 2- فرق مسجودٌ له و مسجودٌ علیه 398
- مرحله اول: سجده بر زمین 399
- 3- سنت در سجود، در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و پس از او 399
- مرحله دوم: رخصت برای سجده بر حصیر و خُمره (سجاده حصیری) 403
- سجده بر لباس به خاطر عذر 404
- حاصل بحث 406
- راز استفاده از تربت پاک 407
- 8. نشستن پس از سجده دوم 410
- 9. چگونگی تشهد و سلام 411
- 10. جمع میان دو نماز در حضر در حال اختیار 413
- اشاره 413
- تنوع وقت در فقه اهل سنّت 417
- آنانکه تا حدّی با شیعه موافق اند 418
- اهل سنّتی که کاملًا با شیعه موافق اند 418
- قرآن و جمع بین دو نماز 419
- جمع بین دو نماز در حضر و حال اختیار، در روایات 421
- توجیهات ردّ جمع بین دو نماز 428
- جمع صوری! 428
ط. نسبت فریب به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله
نبرد احزاب، از جنگ های مشهور در اسلام است. مشرکان و یهود برای شکست اسلام همدست شدند و ده هزار مسلّح بودند که مدینه را محاصره کردند. مسلمانان برای جلوگیری از هجوم دشمن، دور مدینه خندق کندند و محاصره حدود یک ماه طول کشید. در این جنگ، اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله امتحان سختی شدند و استوار و متزلزل از هم باز شناخته گشتند. اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله دو گروه بودند:
یک گروه مؤمنانی بودند با شعار «هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ ...» (1) که وعده های خدا را راست می دانستند و بر ایمان و تسلیم آنان افزوده شد.
گروه دیگر منافقان و بیماردلان بودند و شعارشان این بود که: خدا و پیامبر به ما وعده دورغ داده است «ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُوراً» (2).
مؤمنان سست ایمان می پنداشتند که خداوند به آنان وعده دروغ داده است. آیا آنان را می توان عادل و پاک دانست؟ البته آنان غیر از منافقانی بودند که اظهار مسلمانی می کردند، ولی در دل، کافر بودند، به دلیل این که در آیه، بیماردلان را عطف به منافقان می کند.
کسی که در آیات مربوط به غزوه احزاب دقت کند، در می یابد که بسیاری از صحابه در برابر آن سیل بنیان کن، تا چه حدّ مقاومت کردند! بسیاری از آنان از پبامبر صلی الله علیه و آله اجازه می خواستند که به بهانه این که خانه هایشان بی حفاظ است به مدینه برگردند، خداوند می فرماید: خانه هایشان بی حفاظ نیست، بلکه می خواهند فرار کنند، با این که با خدا عهد بسته بودند که نگریزند و عهد خدا مورد سؤال خواهد بود. (3)
1- احزاب: 22
2- همان: 12
3- «وَما هِیَ بِعَوْرَهٍ إِنْ یُرِیدُونَ إِلَّا فِراراً ...» همان: 13.