سیمای عقاید شیعه : ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی الحق الیقین صفحه 403

12- عیاض بن عبداللَّه قرشی گوید: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مردی را دید که بر گوشه عمامه اش سجده می کند، با دستش اشاره فرمود: «عمامه ات را کنار بزن» و به پیشانی اش اشاره کرد. (1) این روایات نشان می دهد که مسلمانان آن روز تکلیفی جز سجود بر زمین نداشتند و هیچ رخصتی جز خنک کردن سنگریزه نبود و اگر ترخیصی بود چنان نمی کردند و پیامبر صلی الله علیه و آله دستور به خاکی کردن پیشانی و کنار زدن عمامه از پیشانی نمی داد.

مرحله دوم: رخصت برای سجده بر حصیر و خُمره (سجاده حصیری)

روایاتی که در کتب حدیث است، همه نشان می دهد که پیامبر صلی الله علیه و آله و اصحاب او متعهد بودند بر زمین با همه انواعش سجده کنند و از آن عدول نکنند، هر چند کار دشوار باشد و هوا گرم. لیکن روایاتی هست که نشان می دهد پیامبر صلی الله علیه و آله با وحی الهی رخصت داد تا بر آنچه از زمین می روید سجده شود و بدین گونه کار سجده را بر آنان آسان ساخت و در گرما و سرما و هنگام تر بودن زمین سختی و مشقت را از آنان برداشت. اینک شماری از این روایات:

1- انس بن مالک گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله بر خُمره سجده می کرد. (2) 2- ابن عباس گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله بر خمره نماز می خواند، در عبارت دیگری است که: بر خمره سجده می کرد. (3) 3- عایشه گفته است: پیامبر بر خمره نماز می خواند. (4)4- ام سلمه گوید: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بر خمره نماز می خواند. (5)

1- السنن الکبری: ج 2، ص 105

2- اخبار اصبهان: ج 2، ص 141 خُمره حصیری کوچک به اندازه سجاده است.

3- مسند احمد: ج 1، ص 269، 303، 309 و 358

4- همان: ج 6، ص 179

5- همان: ص 302