سیمای عقاید شیعه : ترجمه کتاب دلیل المرشدین الی الحق الیقین صفحه 62

معیار توحید و شرک در عبادت

اشاره

توحید مراتبی دارد، شرک هم به شکل های مختلفی است. آنچه محور بحث ما در اینجاست «توحید در عبادت» است که در مقابلش شرک در عبادت است. در فصل گذشته روشن شد که توحید در عبادت، میان همه ادیان آسمانی مشترک است و اگر اختلافی وجود دارد، در تطبیق این ضابطه بر بعضی موارد است. برای داوری درست در مواردی که اختلاف اندیشه وجود دارد، باید تعریفی منطقی و جامع از عبادت ارائه داد و جز با این، نمی توان اختلاف در آن موارد را برطرف ساخت، از این رو باید ضابطه ای را که از قرآن و سنت برای پرستش به دست می آید بیان کرد.

از گفته اهل لغت بر می آید که عبادت، یعنی خضوع و کرنش. (1) اشکال این تعریف این است که تعریف به اعمّ است، زیرا عبادت مخصوص خداوند است. اگر عبادت به معنای خضوع باشد، باید هر نوع کرنشی در برابر غیر خدا ممنوع باشد، در نتیجه هر کرنش گر از دایره موحّدان بیرون می افتد، در حالی که خداوند از خضوع فرشتگان برای آدم و کرنش فوق العاده یعقوب و فرزندانش در برابر یوسف خبر می دهد و کرنش ملائکه نسبت به آدم را می ستاید و از سر پیچی ابلیس از فرمان سجود نکوهش می کند:

1- ر. ک: لسان العرب، مفردات راغب، قاموس محیط واژه عبد.