بر بال اندیشه صفحه 486

نور از اجسام ریزی تشکیل شده است که از منبع جدا شده و به محل دیگر که نور را می پذیرد می رسد (1).

فیزیک دانان اروپا،از زمان دکارت تاکنون،برای این که قوانین انعکاس نور را با فرض ذره ای تفسیر کنند می گویند:همان گونه که توپ لاستیکی در موقع برخورد با دیوار منعکس می شود،برای نور که مانند ذره تصور می شود،کیفیت انعکاس به آسانی قابل تطبیق است.

این مطلب را«آلبرت انیشتن»در کتاب«سیر تکاملی علم فیزیک»نوشته و این بحث را به اروپاییان خصوصاً به دکارت نسبت داده است؛اما با کمال معذرت از آقایان اروپاییان و غرب زدگان وحشت زده که تمام برنامه آفرینش را می خواهند از دریچه اروپا ببینند،این مطلب را«کمال الدین ابوالحسن فارسی»در 700 سال قبل در کتاب«تنقیخ المناظر»بیان کرده است که مفاد عبارت او این است:

همان طور که اجسام طبیعی اگر از محل بلندی به زمین به جسم سختی برخورد کنند برمی گردند،یا اگر جسمی را به دیوار پرتاب کنیم برمی گردد؛به همین ترتیب نور وقتی که به اجسام صیقلی بتابد منعکس می شود.خلاصه دکارت یک کلمه اضافه تر از مطلب دانشمندان اسلامی را نگفته است.

نظریه فرما

«فرما»یکی از ریاضی دانان اروپا است،وی در بیان علت انعکاس نور می گوید:شعاع نور وقتی از محیطی،داخل محیط دیگر شود،خط سیر خود را طوری انتخاب می کند که کمترین وقت را برای رسیدن به مقصد صرف نماید.

این جمله به«قانون فرما»معروف شده است؛ولی این جمله در کتاب«تنقیخ المناظر»ابوالحسن فارسی در جلد دوم صفحه 131 چنین آمده است:هنگامی که