دیدگاههای دو خلیفه صفحه 55

از سعید بن مسیب نقل شده است که گفت

عمر بن الخطاب برای مهاجرین پنج هزار و برای انصار چهار هزار و برای کسانی که شاهد بدر نبودند از فرزندان مهاجرین چهار هزار قرار داد. که در میان آنان عمروبن ابی سلمه بن عبدالاسد مخزومی و اسامه بن زید و محمد بن عبدالله بن جحش اسدی و عبدالله بن عمرو بچشم می خوردند. عبدالله بن عوف می گوید: ابن عمر از آنان نبود، او چنین و چنان است.

... پس ابن عمر گفت: اگر حقی دارم به من بده والا نده. عمر به عبدالرحمن بن عوف گفت: او را بر پنج هزار، و مرا بر چهار هزار بنویس، پس عبدالله (ابن عمر) گفت: اینرا نمی خواهم. و عمر گفت: بخدا قسم من و تو بر پنج هزار جمع نمی شویم.

و به عایشه دو هزار بیشتر داد و عایشه قبول نکرده پس عمر گفت: بخاطر بالا بودن منزلت و مقام تو در نزد رسول خدا، در شأن توست که بگیری.(14)

زهری می گوید: او (عمر) زنان اهل بدر را بر پانصد، پانصد و زنان بعد از بدر تا حدیبیّه را بر چهارصد، چهارصد، و زنان بعد از آن را تا آن روزها بر سیصد، سیصد

قرار داد. سپس زنان قادسیّه را بر دویست، دویست قرار داد و بعد از آن بین زنان مساوات قرار داد. و بچه های اهل بدر و غیر آنها را مساوی قرار داده و به هر کدام صد، صد پرداخت کرد.

احمد در «الزهد» از اسماعیل بن محمد نقل می کند که: ابوبکر تقسیم کرد و بین مردم مساوات برقرار نمود. پس عمر به او گفت: بین اصحاب بدر و مردم دیگر مساوات برقرار می کنی؟

ابوبکر گفت: دنیا اندازه ی کفایت است و بهترین اندازه ی کفایت وسیع ترین آن است، و فضل و برتری آنان در پاداش و اجرشان است.(15)

سفیان بن ابی العوجاء نقل می کند که عمر بن الخطاب گفت: بخدا سوگند نمی دانم آیا خلیفه هستم یا پادشاه؟ اگر پادشاه باشم این امری عظیم است. گوینده ای گفت: ای امیرمؤمنان بین این دو فرقی وجود دارد. گفت: آن فرق چیست؟ گفت: خلیفه نمی گیرد مگر آنکه به حق باشد و قرار نمی دهد مگر آنکه در حق باشد، و تو بحمدالله همین طور هستی، و پادشاه به مردم ظلم می کند پس از این می گیرد و به دیگری می دهد، پس عمر ساکت شد.(16)

در کتاب الاحکام السلطانیه ی ماوردی آمده است که: عمل در زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)و ابوبکر بر مساوات عمومی جاری بود، الا اینکه عمر رأی داد کسانی که بر علیه رسول خدا جنگ کردند با کسانی که همراه او جنگ کردند مثل هم نباشند، و امتیاز را به حسب سابقه قرار داد. پس کسی را که در روز بدر جنگید برتر از کسی که در فتحهای عراق