اسلام همان اسلام است صفحه 12

ثروت در اسلام

ثروت در اسلام

اسلام دستورات ویژه اقتصادی دارد که به مسلمانان سفارش شده که از این روش پیروی نمایند . نظامی که در تعادل و انسجام, هیچ نظامِ اقتصادیِ دیگری به استواری آن نمی رسد, زیرا همه نظام های اقتصادی دیگر از افراط یا تفریط, و قصور یا تقصیر خالی نیستند . حال آن که در سایه نظام اقتصادیِ کاملِ اسلام, فرد و جامعه, و زمامدار و مردم سعادتمند خواهند بود .

این نظام از سویی, امور منفی همچون : ربا, غش در داد و ستد, رشوه, اسراف و تبذیر, خوردن به ناحق اموال مردم, مصادره اموال, مالیات های کلان بر ساخت و سازها, به داد و ستدهای مِلکی, مالیات بر صادرات و واردات, و بر حرفه ها و پیشه های شغلی و . . . که به نوعی با مسائل اقتصادی در ارتباطند را ممنوع و حرام کرده است . و از سوی دیگر امور مثبتی همچون : باز گرداندن امانت ها, پای بندی به پیمان های معاملاتی, تقسیم ارث بین وارثان, خمس, زکات, جزیه, خراج و پاره ای از پراخت های مالی دیگر را بر مردم واجب می گرداند . و یکی دیگر از سفارش های اسلام ادای حقوق مردم است . باید اموال و دارایی های مردم حفظ شود و بخششِ اموال در راه منافع عمومی, امور خیریّه, قرض الحسنه, و دیگر اموری را که موجب پیوند و انسجام جامعه و استحکام روابطِ اقشار مختلف جامعه اسلامی و همچنین استواریِ پایه های آن می گردد؛ موجب تشویق قرار می دهد . مسلمانان عصرهای گذشته به این امور اهمیّت ویژه ای می دادند و در اجرای اوامر و نواهی نظام اقتصادی دقت کافی به کار می بستند, لذا

ربا و رشوه, تقلب و اسراف در میان آنها کمتر بود . اموال یکدیگر را به ناحق نمی خوردند . و در مقابل, امانتدار و به پیمان هایشان پای بند بودند . ارث را به وارثان حقیقی ادا می کردند و به دادن خمس و زکات و برخی انفاق های واجب و مستحب پای بند بودند . سنت قرض الحسنه درمیان مسلمانان یک امر رایجی بود . و دریک کلام تمامِ احکامِ مالی (اقتصادی) اسلام را رعایت می کردند و به آن پای بند بودند, لذا هم خود سعادتمند شدند و هم موجب رستگاری مردم و آبادیِ سرزمین ها گشتند .

امّا با کمال تأسف امروزه مسلمانان از نظام اقتصادی اسلام فاصله گرفته اند, و از آن روی گردان شده اند, به گونه ای که همه محرّماتِ مالی در بین آنها گسترش یافته بیشتر واجبات و مستحباتِ مربوط به نظامِ مالیِ اسلام, متروک مانده است . به طوری که نظامِ ربا, بی چون و چرا بر نظام بانکی کشورهای اسلامی حاکم شده است . هم چنان که نظامِ تقسیم ارث نیز در بین آنان مخدوش گردیده است, به گونه ای که بسیاری از آنها به احکام ارث عمل نمی کنند, یا بهره زن را, به اندازه بهره مرد قرار می دهند . و این بر خلاف فرمایش خداوند در قرآن است که می فرماید : (للذکر مثل حظّ الأنثَییْن) 1 .

اسلام و برابری مردان و زنان

این مسئله بر کسی پوشیده نیست که اختلاف در ارثِ مرد و زن صرفاً جنبه اقتصادی دارد و در نهایت هم به نفع خانواده وجامعه اسلامی است, و اقتصاددانان نیز این مسئله را موجب تعدیل ثروت قلمداد می کنند . و الّّا از نگاه انسانی, خداوند متعال تساویِ مرد و زن را در این آیه

شریفه مورد تأکید قرار داده است . (یا أیها الناس إنا خلقناکم من ذکر و أنثی و جعلناکم شعوباً و قبائلَ لتعارفوُا انّ أکرمکم عندالله أتقیکُم)2 . و دربعضی آیات قرآنی نام هر یک از مرد و زنِ مسلمان را در کنارِ دیگر ذکر نموده است مانند :

( إن المسلمین و المسلمات, و المؤمنین و المؤمنات, و القانتین و القانتات, و الصادقین و الصادقات, و الصابرین و الصابرات, و الخاشعین و الخاشعات, و المتصدقین و المتصدقات, والصائمین و الصائمات, والحافظین فروجهم و الحافظات, و الذاکرین الله کثیراً و الذاکرات, اعدّ الله لهم ) .