شیعه پاسخ می گوید صفحه 135

ما بین الدّفتین از قرآن است

به یقین آنچه در میان دو جلد قرآن قرار دارد ، جزء قرآن است و این که بعضی می گویند بسم الله جزء قرآن نیست و فقط برای جداسازی سوره هاست ، اوّلا : این سخن در مورد سوره حمد صادق نیست ، و همان گونه که در تمام قرآن های موجود شماره گذاری شده ، آیه ای از سوره حمد است . ثانیاً : چرا این جداسازی در سوره برائت انجام نگرفته است و اگر گفته شود به خاطر ارتباط این سوره با سوره قبل از آن یعنی سوره انفال است ، به هیچ وجه قابل قبول نیست ، زیرا اتّفاقاً هیچ ارتباط پیوندی بین مفهوم آخرین آیات سوره انفال و نخستین آیات سوره برائت وجود ندارد ، درحالی که بسیاری از سوره های

قرآن است که با یکدیگر بی ارتباط نیستند ولی بسم الله آنها را از هم جدا کرده است .

حق این است که گفته شود بسم الله جزء هر سوره است آن گونه که ظاهر قرآن چنین است و اگر در سوره توبه بسم الله ذکر نشده به خاطر آن است که این سوره با اعلان جنگ به دشمنانی که پیمان خود را شکسته بودند ، آغاز می شود و اعلان جنگ تناسب با نام رحمان و رحیم که بیانگر رحمت عامّه و خاصّه خداست ، ندارد .

خلاصه بحث

1 پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) بسم الله را در آغاز سوره حمد و سایر سوره ها می خوانده (طبق روایات کثیره ای که از نزدیک ترین افراد به آن حضرت(صلی الله علیه وآله) برای ما نقل شده است) و مطابق تعدادی از روایات حضرت بسم الله را با جهر می خواند .

2 روایاتی که برخلاف روایات فوق می گوید بسم الله اصلا جزء نیست ، یا همیشه حضرت با اخفا می خواند ، مشکوک بلکه با قرائنی که در خود آن روایات است ، مجعول به نظر می رسد و سیاست های مرموز بنی امیّه در پشت آن کار می کرده ، زیرا معروف و مشهور بوده است که علی(علیه السلام) جهر به بسم الله می نمود و می دانیم آنها با تمام اموری که شعار علی(علیه السلام) محسوب می شده (هر چند آن را از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) گرفته بود) به مخالفت بر می خاستند .

این موضوع از اعتراض شدیدی که صحابه برمعاویه کردند و قرائن و شواهد

دیگری که قبلا اشاره شد ، آشکار می شود .

3 امامان اهل بیت(علیهم السلام) عموماً به پیروی از امیرمؤمنان علی(علیه السلام) که سال ها از محضر پیامبر(صلی الله علیه وآله) درس بلند خواندن بسم الله را آموخته بود ، در این مسأله اتّفاق نظر دارند تا آن جا که امام صادق(علیه السلام) می فرماید : «اِجْتَمَعَ آلُ مُحَمَّد(صلی الله علیه وآله) عَلَی الجَهْرِ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ; آل محمّد اتّفاق نظر دارند که بسم الله را بلند بخوانند» . (1)