قاعده لاضرر صفحه 13

خاصی از فقه ندارند؛ و به این وجه از قواعد فقهی جدا می‌شوند.

از آن‌چه گفتیم معلوم شد که شرط مسأله اصولی این نیست که در طریق استنباط حکم واقع شود- همان‌گونه که بسیاری از بزرگان بر این نظرند- زیرا در بسیاری از مسائل علم اصول، بحث از خود حکم شرعی است نه از آن‌چه در طریق استنباط حکم شرعی قرار می‌گیرد. مانند بحث از برائت شرعیّه در شبهات حکمیّه، که از قول امام علیه السلام: «کلّ شئ لک حلال» استفاده شده است- بنابر این نظر که شبهات حکمیه را هم در بر بگیرد- این بحث، بحث از حکم شرعی عامی است که همان اباحه باشد؛ نهایت این‌که به باب یا موضوع خاصی اختصاص ندارد، بر خلاف احکامی که در فقه از آن بحث می‌شود.

هم چنین است سخن از غیر برائت از سایر اصول عملیّه، خواه عقلی باشند یا شرعی، آن‌چه از این اصول عملیّه در بر گیرنده حکم ظاهری شرعی است، بحث از آن، بحث از خود حکم شرعی است.

مسائل فقهی

مسائل فقهی مسائلی است که از احکام و وظایف عملی شرعی، و آن‌چه به آن باز گشت دارد، و از موضوعات شرعی آن احکام بحث می‌کند.