- امر دهم صحیح و اعمّ 1
- اشاره 2
- مقدّمات بحث صحیح و اعمّ 2
- مقدّمه اوّل: عنوان بحث در صحیح و اعم 3
- مقدّمه دوّم: معنای صحت و فساد 8
- نظریه مرحوم آخوند 8
- مقدّمه سوّم کلّی بودن معنای الفاظ عبادات 17
- تصویر محل نزاع با توجه به مقدمه سوّم 19
- مقدّمه چهارم آیا بین صحت، در مقام تسمیه و استعمال با صحت در مقام خارج فرق وجود دارد؟ 26
- اقوال در ارتباط با دخول شرایط در بحث صحیح و اعمّ 31
- 1- نظریه مرحوم آخوند 32
- 2- نظریه شیخ انصاری رحمه الله 33
- 3- نظریه محقّق نائینی رحمه الله 35
- مقدّمه پنجم لزوم و عدم لزوم تصویر جامع 40
- در رابطه با تصویر جامع، دو نظریه وجود دارد 40
- 1- نظریه مرحوم آخوند 40
- 2- نظریه مرحوم نائینی 42
- شرط اوّل (مقدوریت): 49
- شرایط جامع 49
- شرط دوّم (تحقّق جامع با قطعنظر از عنوان امر): 50
- شرط سوّم (بساطت جامع): 52
- تصویر قدر جامع نزد صحیحی 52
- 1- کلام مرحوم آخوند 53
- 2- کلام محقق عراقی رحمه الله 64
- 3- کلام محقق اصفهانی رحمه الله 68
- 4- کلام مرحوم آیت اللَّه بروجردی 74
- 5- کلام امام خمینی «دام ظلّه» 79
- نظریه اوّل 84
- ما چه نیازی به قدر جامع داریم؟ 84
- نظریه دوّم 85
- آیا برای صحیحی، تصویر جامع استحاله دارد؟ 87
- نظریه اوّل [فرق در دوران بین اقلّ و اکثر ارتباطی 93
- ثمره نزاع بین صحیحی و اعمی 93
- اشاره 93
- کلام مرحوم آخوند 94
- کلام مرحوم نائینی 95
- کلام امام خمینی «دام ظلّه» 96
- نظریه دوّم در ارتباط با ثمره بحث صحیح و اعم 101
- اشکالات بر ثمره دوّم 104
- [صحیح و اعم در باب عبادات 119
- دلیل اوّل (تبادر) 119
- ادلّه قائلین به وضع الفاظ عبادات برای صحیح 119
- بررسی اشکال 126
- دلیل دوّم صحیحی (روایات) 129
- روایات دسته اوّل 130
- تقریب اوّل (کلام مرحوم آخوند): 130
- تقریب دوّم: 133
- تقریب استدلال به این دسته از روایات: 140
- روایات دسته دوّم 140
- اشکال به کلام مرحوم آخوند 143
- دلیل سوّم صحیحی 145
- دلیل اوّل 151
- ادلّه قائلین به وضع الفاظ عبادات برای اعمّ 151
- دلیل دوّم (حدیث «لا تعاد») 154
- اشکال: 157
- جواب: 159
- دلیل سوّم (حدیث «بُنی الإسلام») 162
- دلیل چهارم اعمّی: (حدیث «دعی الصلاة أیّام أقرائک») 168
- دلیل پنجم اعمّی (مسأله نذر ترک صلاة در حمّام) 175
- بحث اوّل: اشکالات دلیل پنجم اعمّی: 177
- بررسی دلیل پنجم اعمّی: 177
- بحث دوّم: با قطعنظر از مباحث مربوط به صحیح و اعمّ آیا مسأله نذر در اینجا چگونه حل میشود؟ 181
- جمعبندی مباحث مطرح شده در مسأله نذر 188
- بررسی ادلّه طرفین (صحیحی و اعمی) 194
- اشاره 196
- صحیح و اعم در باب معاملات 196
- تحریر محلّ نزاع 196
- [دو نظریه در این باب 201
- 2- نظریه امام خمینی «دام ظلّه» 205
- بررسی کلام امام خمینی «دام ظلّه» 207
- تحقیق در ارتباط با موضوع له الفاظ معاملات 209
- ثمره بحث صحیح و اعمّ در باب معاملات 216
- آیا بین صحت معامله نزد عقلاء با صحت آن نزد شارع، ملازمه وجود دارد؟ 222
- اگر عناوین معاملات، برای مسبّبات وضع شده باشند آیا می‌توان به اطلاق (أحلّ اللَّه البیع) تمسک کرد؟ 225
- [کلام محقق نائینی 228
- امر یازدهم اشتراک لفظی 238
- آیا اشتراک لفظی تحقّق دارد؟ 239
- نظریه اوّل 239
- اشاره 239
- اشکالات مرحوم آخوند بر دلیل فوق 241
- نظریه دوّم 244
- دلیل اوّل: 245
- دلیل دوّم و سوّم: 246
- تحقیق در ارتباط با اشتراک لفظی 250
- منشأ تحقّق اشتراک لفظی 252
- اشاره 252
- راه اوّل برای تحقّق اشتراک لفظی 253
- راه دوّم برای تحقّق اشتراک لفظی 254
- راه سوّم برای تحقّق اشتراک لفظی 257
- آیا در قرآن کریم اشتراک لفظی تحقّق دارد؟ 259
- پاسخ کلام فوق 260
- امر دوازدهم استعمال لفظ مشترک در اکثر از معنا 262
- تحریر محلّ بحث 263
- اشاره 265
- مرحله اوّل آیا استعمال لفظ در اکثر از معنا ممکن است؟ 265
- نظریه مرحوم آخوند 266
- نظریه مرحوم محقّق نائینی 276
- نظریه سوّم 283
- مرحله دوّم: آیا استعمال لفظ در اکثر از معنا از نظر لغت جایز است؟ 292
- اشاره 292
- کلام محقّق قمی رحمه الله 293
- اشاره 297
- مرحله سوّم آیا استعمال لفظ در اکثر از معنا، استعمال حقیقی است یا مجازی؟[176] 297
- نظریه صاحب معالم رحمه الله در مورد مفرد 298
- بررسی کلام صاحب معالم رحمه الله 299
- نظریه صاحب معالم رحمه الله در مورد تثنیه و جمع 303
- استعمال لفظ در اکثر از معنا در قرآن کریم 312
- امر سیزدهم مشتق 320
- عنوان بحث 321
- مقدمات بحث مشتق 323
- مقدّمه اوّل: آیا بحث مشتق، یک مسأله عقلی است یا لغوی؟ 323
- کلام محقّق نائینی رحمه الله 323
- بحث در ارتباط با حیثیت اوّل 329
- مقدّمه دوّم کدام یک از عناوین در محلّ بحث داخل و کدامیک خارج است؟ 329
- بحث در ارتباط با حیثیت دوّم 335
- نظریه صاحب فصول رحمه الله 337
- دلیل اوّل: 338
- پاسخ دلیل اوّل و دوّم صاحب فصول رحمه الله: 338
- دلیل دوّم: 338
- دلیل سوّم صاحب فصول رحمه الله: 339
- دخول عناوین دیگر در محلّ نزاع 342
- بحث در ارتباط با حرمت صغیره 345
- بحث در ارتباط با حرمت کبیره اولی 348
- نظریه بعض الأعاظم 350
- نظریه صاحب جواهر رحمه الله 352
- مقدّمه سوم: اشکال در مورد اسم زمان 355
- راه حلّ اوّل: راه حلّ مرحوم آخوند 357
- راه حلّ دوّم: راه حلّ آیت اللَّه بروجردی رحمه الله و آیت اللَّه خویی 362
- راه حلّ سوّم 367
- بررسی راه حلّ سوّم: 367
- مقدّمه چهارم مواد مشتقات عبارت از چیست؟ 369
- راه حلّ چهارم 369
- نظریه اوّل و دوم: نظریه بصریین و کوفیین 370
- اشکال بر کلام محقّقین از متأخرین 372
- نظریه سوم: نظریه محقّقین از متأخّرین 372
- کلام مشهور نحویین 377
- آیا فعل بر زمان دلالت می‌کند؟ 377
- اشکال مرحوم آخوند بر مشهور نحویین: 378
- آیا هیئات افعال دارای معنای اسمی است یا معنای حرفی؟ 380
- تحقیق در ارتباط با معنای هیئت 381
- معنای هیئت فعل ماضی 385
- تفاوت میان فعل و حرف 388
- فرق میان هیئت ماضی و هیئت مضارع 388
- کلام امام خمینی رحمه الله در ارتباط با تعدّد وضع در فعل ماضی لازم و فعل ماضی متعدّی 389
- مباحثی در ارتباط با فعل مضارع 390
- نظریه مرحوم نائینی 391
- بحث دوّم: آیا دلالت فعل مضارع بر حال و استقبال، به نحو اشتراک لفظی است یا به نحو اشتراک معنوی و یا احتمال دیگری در کار است؟ 392
- 1- نظریه مرحوم آخوند 392
- 3- نظریه مختار 393
- 2- نظریه امام خمینی رحمه الله 393
- مقدّمه پنجم: اختلاف مبادی مشتقات 394
- بررسی کلام مرحوم آخوند 396
- اشکال در اسم مکان و اسم آلت 399
- بررسی کلام آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 400
- کلام آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 400
- کلام بعضی از بزرگان 401
- حلّ اشکال در اسم آلت 403
- حل اشکال در اسم مکان 405
- پاسخ کلام مرحوم نائینی 406
- کلام مرحوم نائینی در ارتباط با اسم مفعول 406
- حلّ اشکال در مسأله تاجر 407
- کلام مرحوم آخوند 408
- مقدّمه ششم: تحقیق پیرامون معنای مشتق 408
- رجوع به اصل بحث 412
- اشکال در مورد مشتقاتی چون «معدوم» و «ممتنع» 413
- 1- راه حلّ محقّق اصفهانی رحمه الله 415
- 2- راه حلّ امام خمینی رحمه الله 416
- 3- راه حلّ دیگر 417
- کلام مرحوم آخوند 418
- مقدّمه هفتم رجوع به اصل در مسأله مشتق 418
- اشکالات کلام مرحوم آخوند 422
- اقوال در ارتباط با مشتق 426
- اشاره 426
- دو قول اصلی 430
- 1- نظریّه مرحوم آخوند 430
- 2- نظریّه وضع مشتق برای اعم 433
- ادلّه قائلین به وضع مشتق برای اعم 436
- پاسخ دلیل دوّم: 437
- دلیل دوّم: مسأله اسم مفعول 437
- دلیل اوّل: تبادر 437
- دلیل سوّم قائلین به وضع برای اعم 438
- جواب دلیل سوّم: 439
- دلیل چهارم: آیه شریفه (لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ) 442
- تنبیه اوّل آیا معنای مشتق، بسیط است یا مرکّب؟ 446
- معنای بساطت و ترکیب چیست؟ 446
- تنبیهات بحث مشتق 446
- 1- نظریّه مرحوم آخوند 447
- 2- نظریّه آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 449
- بررسی نظریّه آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 452
- کلام آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 455
- کلام شارح مطالع 456
- کلام محقّق شریف رحمه الله در حاشیه شرح مطالع 457
- بررسی دلیل محقق شریف رحمه الله 462
- کلام مرحوم آخوند 467
- بررسی کلام مرحوم آخوند 469
- دلیل مرحوم آخوند بر بساطت معنای مشتق 476
- دلیل دیگر بر بساطت معنای مشتق: 478
- تحقیق در ارتباط با بساطت و ترکیب در معنای مشتق 479
- اشکالی بر کلام آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 483
- تنبیه دوّم: چه فرقی بین مشتق و مبدأ وجود دارد؟ 485
- تفسیر صاحب فصول رحمه الله از کلام فلاسفه 486
- اعتراض مرحوم آخوند به صاحب فصول رحمه الله و تفسیر ایشان از کلام فلاسفه 488
- اعتراض محقّق اصفهانی رحمه الله بر مرحوم آخوند و تفسیر ایشان از کلام فلاسفه 489
- نتیجه کلمات بزرگان در تفسیر کلام فلاسفه 492
- بررسی کلمات بزرگان در تفسیر کلام فلاسفه 494
- تنبیه سوّم: ملاک حمل در قضایای حملیّه چیست؟ 498
- بررسی کلام مرحوم آخوند 501
- کلام امام خمینی رحمه الله 508
- تنبیه چهارم و پنجم: مغایرت و اتحاد بین مبدأ و ذات 511
- جهت اوّل (کیفیت تغایر بین ذات و مبدأ) 512
- 1- نظریّه مرحوم آخوند 512
- 2- نظریّه صاحب فصول رحمه الله 513
- نظریّه اوّل: نظریّه اشاعره 514
- جهت دوّم (کیفیت وجود اتحاد بین ذات و مبدأ) 514
- بررسی نظریّه اشاعره 515
- نظریّه دوّم 515
- بررسی نظریّه دوّم 515
- پاسخ مرحوم آخوند به صاحب فصول رحمه الله 516
- نظریّه سوّم: نظریّه صاحب فصول رحمه الله 516
- پاسخ امام خمینی رحمه الله به مرحوم آخوند 517
- نظریّه چهارم: نظریّه مرحوم آخوند 518
- نظریّه پنجم: نظریّه امام خمینی رحمه الله و آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 519
- بررسی کلام امام خمینی رحمه الله و آیتاللَّه خویی «دام ظلّه» 521
- تنبیه ششم 521
[صحیح و اعم در باب عبادات
ادلّه قائلین به وضع الفاظ عبادات برای صحیح
اشاره
مرحوم آخوند چون از افرادی است که قول صحیحی را اختیار کرده، ادلّه‌ای برای اثبات این قول و نفی قول دیگر اقامه کرده است:
دلیل اوّل (تبادر)
اشاره
در تمامی الفاظ عبادات- مثل صلاة و صوم و زکاة و حج و ...- آنچه به ذهن تبادر می‌کند همان معانی صحیحه می‌باشند و تبادر از علایم حقیقت است بلکه شاید تنها علامت حقیقت باشد. در اینجا گویا به مرحوم آخوند اشکال شده که این تبادر، چگونه با آنچه در ارتباط با جامع صحیحی ذکر کردید قابل اجتماع است؟ شما در مورد جامع صحیحی فرمودید: صحیحی نمی‌تواند بطور مستقیم جامع خود را بدست آورد بلکه از راه آثاری چون «معراجیت»، «قربان کلّ تقی» و «ناهی از فحشاء و منکر» بودن می‌تواند دریچه‌ای به سوی آن جامع باز کند. و در حقیقت، تنها از راه آثار است که می‌توان