اصول فقه شیعه جلد 2 صفحه 245

آنها را مطرح کرده است. قائلین به این قول می‌گویند: اشتراک لفظی، دارای امتناع وقوعی است یعنی وقوع آن در خارج، مستلزم تالی فاسد است.[150]

دلیل اوّل:

مرحوم آخوند می‌فرماید: قائلین به این قول، عقیده دارند که اشتراک لفظی، با هدف وضع سازگار نیست و بین این دو، تباین وجود دارد، زیرا هدف وضع، عبارت از سهولت تفهیم و تفهّم است. وضع برای این است که مردم از اشاره و امثال آن نجات پیدا کنند و بتوانند مقاصد خود را با وسیله‌ای سهل و آسان بیان کنند. در حالی که اشتراک لفظی، ما را از رسیدن به مراد متکلّم دور می‌کند، زیرا اشتراک لفظی، نیاز به قرینه معیّنه دارد و چون بنای قرائن- نوعاً- بر خفاست و مخاطب- نوعاً- تنبّه به قرائن پیدا نمی‌کند، لذا اگر گفت: «رأیت عیناً» و عین خاصی را اراده کرد، مخاطب، آن را نمی‌فهمد. به‌همین‌جهت، جمع بین هدف وضع و اشتراک لفظی تحقّق ندارد. پاسخ مرحوم آخوند از دلیل فوق: این که می‌گویید: «قرینه، توأم با خفاست» به چه معناست؟ ما در باب مجازات هم قرینه داریم، مشترک معنوی هم اگر بخواهد بر بعضی از مصادیقش منطبق شود، به قرینه نیاز دارد. آیا قرینه مشترک لفظی خصوصیتی دارد که قرینه مشترک معنوی آن خصوصیت را ندارد؟ و اگر بگویید: «هر قرینه‌ای توأم با خفاست» ما سؤال می‌کنیم: اگر متکلّم گفت:

«رأیت أسداً یرمی»، آیا شما در معنای آن تردیدی دارید؟ این جمله، ظهور در «رجل شجاع» دارد. و لذا در بحث أصالة الظهور، این معنا مطرح شده که أصالة الظهور، یک