اصول فقه شیعه جلد 2 صفحه 3

با تعیّن، وضع وجود ندارد و تقسیم وضع به تعیینی و تعیّنی، تقسیمی مجازی است. قول سوّم: استعمال این الفاظ در معانی مستحدثه، استعمال مجازی همراه با قرینه بوده و وضع تعیینی و تعیّنی مطرح نیست. قول چهارم: الفاظ عبادات، اصولًا در همان معنای لغوی و حقیقی اولشان استعمال شده‌اند، مثلًا هرجا صلاة، استعمال شده به‌معنای دعا می‌باشد ولی شارع مقدّس، اموری را زائد بر عنوان دعا، مأمور به قرار داده است و چیزی که بر این امور دلالت می‌کند، لفظ صلاة نیست، بلکه قرائن خاصّه یا قرینه عامه‌ای است که شارع از راه آن قرائن، این مسائل اضافی را افهام می‌کند، مسأله رکوع و سجود و تشهد و تسلیم، از کلمه صلاة استفاده نمی‌شود بلکه از قرائن خاصه یا عامه‌ای که دلالت بر اجزاء و شرایط می‌کند استفاده می‌شود. درحقیقت، کلمه صلاة در معنای مستحدث استعمال نشده نه حقیقتاً و نه مجازاً، بلکه در معنای لغوی استعمال شده و معنای آن، جزء معنای مستحدث است. «صلّ» به معنای «ادع» استعمال شده و اضافات دیگر- به نحو تعدّد دالّ و مدلول- از قرینه استفاده می‌شود. این قول به باقلانی نسبت داده شده است.[1] قبل از ورود به بحث لازم است اموری را به‌عنوان مقدّمه ذکر کنیم:

مقدّمه اوّل: عنوان بحث در صحیح و اعم

وقتی وارد بحث صحیح و اعمّ می‌شویم باید عنوان بحث را به‌گونه‌ای مطرح کنیم که جمیع اقوال چهارگانه را شامل شود، زیرا- همان گونه که گفتیم- این بحث، بحث مستقلی است و از فروعات بحث حقیقت شرعیه نیست که تنها قائل به حقیقت شرعیه