اصول فقه شیعه جلد 3 صفحه 264

تعبّدی و توصّلی‌

اشاره

مرحوم آخوند عنوان این بحث را شک در تعبّدی و توصّلی بودن یک واجب قرار داده است. یعنی اگر احراز کردیم چیزی واجب است ولی برای ما معلوم نشد که «آیا این واجب، واجب تعبّدی است یا واجب توصّلی»؟ در اینجا چه باید کرد؟ آیا می‌توان به اطلاق- لفظی یا مقامی[228]- تمسک کرده و توصّلی بودن را استفاده کرد؟ و اگر دست ما از اطلاق کوتاه شد و نوبت به اصل عملی رسید، آیا مقتضای اصل عملی، برائت از تعبدیت است و اتیان واجب، به‌صورت توصّلی، کفایت می‌کند یا اینکه مقتضای اصل عملی، اشتغال است و لازمه اصالة الاشتغال این است که باید جهت تعبّدیت رعایت شود؟[229] مرحوم آخوند قبل از شروع بحث، مطالبی را به‌عنوان مقدّمه مطرح می‌کند، این مطالب عبارتند از: 1- معنای تعبدی و توصّلی چیست و فرق بین واجب تعبدی و واجب توصّلی کدام است؟