اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 1

[ادامه مقصد اول: اوامر]

[ادامه صیغه امر]

بحث ضدّ

مقدّمات بحث

اشاره

قبل از ورود به بحث ضدّ، لازم است مقدّماتی را مطرح کنیم:

مقدّمه اوّل: آیا مسأله ضدّ، یک مسأله اصولی است؟

مرحوم نائینی می‌فرماید: مسئله ضدّ، یک مسأله اصولی است و این گونه نیست که به صورت استطرادی در علم اصول بحث شده باشد، زیرا ضابطه مسأله اصولی این است که نتیجه آن بتواند در طریق استنباط حکم فرعی واقع شود و اگر ما قائل شویم که «امر به شی‌ء مقتضی نهی از ضد است»، چنانچه ازاله- که یک واجب اهمّ است- مأمور به واقع شود، صلاة- که یک واجب مهمّ است- در مقام مزاحمت با ازاله، حرام خواهد شد و این خود یک حکم فرعی کلّی است که مجتهد به‌همین‌صورت در رساله خود مطرح می‌کند که «صلاة، با آن‌همه اهمیتی که دارد و عمود دین است، چنانچه در مقام مزاحمت با یک واجب اهمّ قرار بگیرد، حکم به حرمت آن می‌شود»