اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 177

عقیده داشتند مقتضای اصالة الاطلاق حمل بر عینیّت است، زیرا عینیت، دارای اطلاق و کفائیت دارای تقیید است. اطلاقی که در واجب عینی وجود دارد این است که- مثلًا- مکلّف باید نماز ظهر را بخواند، خواه دیگری بخواند یا نخواند، امّا در باب واجب کفائی، دفن میت در صورتی بر مکلّف واجب است که دیگران آن را انجام نداده باشند. ما در آنجا حرف مرحوم آخوند را مورد مناقشه قرار داده و گفتیم: از راه اصالة الاطلاق نمی‌توان عینی بودن واجب را استفاده کرد. بنابراین در ما نحن فیه باید مسئله را با قطع نظر از مؤید مذکور، مورد بررسی قرار دهیم.

تحقیق در مورد واجب کفائی

از آنچه گفته شد معلوم گردید که ما در باب واجب کفائی با دو احتمال روبرو هستیم: 1- اختلاف واجب عینی و واجب کفائی در ارتباط با مکلّف باشد و مکلّف در واجب عینی «وجود ساری مکلّف» و در واجب کفائی «صرف الوجود مکلّف» باشد. 2- اختلاف واجب عینی و واجب کفائی در ارتباط با مکلّف به باشد. یعنی مکلّف به در واجب عینی مقید به قید مباشرت است ولی در واجب کفائی مقیّد به این قید نیست. تحقیق در مسئله این است که ما دلیلی بر یکنواخت بودن همه اقسام واجب کفائی نداریم. بلکه ممکن است بعضی را از طریقی و بعضی دیگر را از طریق دیگر حل کنیم. این معنا اگرچه ابتداءً بعید به نظر می‌آید،[154] ولی مقتضای تحقیق این است که