اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 194

مرحوم آخوند می‌فرمایند: اگر موردی پیدا شد که این سه خصوصیت را دارا باشد، دلیلی که بر اصل وجوب مأمور به دلالت می‌کند، بر وجوب اتیان آن در خارج وقت 173] هم دلالت می‌کند. زیرا دایره تقیید دارای ابهام و اجمال است یعنی می‌خواهد مأمور به را به طور اجمال مقیّد به وقت کند نه این که به طور کلی و در همه موارد مقیّد به وقت باشد. و در چنین جایی مرجع ما همان «أقیموا الصلاة» خواهد بود که دارای اطلاق است و مقدمات حکمت در آن جریان دارد. و قدر متیقّن از دلیل تقیید جایی است که مکلّف بخواهد مأمور به را در وقت خودش انجام دهد.[174]

بررسی استثنای مرحوم آخوند:

اشاره

این بیان مرحوم آخوند بیان درستی است ولی چنین چیزی از محلّ بحث ما خارج است و به صورت استثنای منقطع می‌باشد، زیرا ما می‌خواهیم ببینیم آیا برای اثبات وجوب در خارج از وقت، می‌توان به دلیل امر به موقت تمسک کرد یا نه؟ در حالی که مرحوم آخوند در اینجا به دلیل امر به موقّت تمسک نکرده‌اند، بلکه به «أقیموا الصلاة» تمسک کرده‌اند. صلاة در «أقیموا الصلاة» اگرچه موقّت است ولی تقییدش مبهم و مجمل است. بنابراین «أقیموا الصلاة» نمی‌تواند دلیل بر وجوب صلاة در خارج از وقت باشد، زیرا «أقیموا الصلاة» امر به موقّت نیست بلکه امر به طبیعت و ماهیت است و دلیل مقیّد منفصلی هم که دارد، مبهم است و به گونه‌ای نیست که