اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 202

آیا متعلّق نواهی امری عدمی است یا وجودی؟

اشاره

مرحوم آخوند و جمعی دیگر از اصولیین تقریباً اتفاق کرده‌اند بر این که هیئت «لا تفعل» بر طلب دلالت می‌کند[178] و از این جهت فرقی با هیئت «افعل» ندارد و تفاوت آنها در ارتباط با مطلوب مولاست. مطلوب مولا در باب نواهی عبارت از «وجود طبیعت مأمور بها» است امّا این که آیا مطلوب مولا در باب نواهی عبارت از چیست؟

مورد اختلاف واقع شده است. بعضی آن را «ترک طبیعت»[179] و بعضی «کفّ نفس از فعل منهی عنه» می‌دانند.[180] روشن است که «ترک طبیعت»، امری عدمی و «کفّ نفس»، امری وجودی است. بر این اختلاف ممکن است کسی ثمره عملیه‌ای هم مترتب کند، چون اگر مطلوب مولا عبارت از «ترک طبیعت» باشد، دایره منهی عنه توسعه پیدا کرده و فرقی نمی‌کند که در نفس مکلّف، مقتضی برای ایجاد فعل منهی عنه وجود داشته باشد یا وجود