اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 361

صوم دارای استحباب و به همین عنوان دارای کراهت است و این گونه نیست که ما دو عنوان داشته باشیم تا بگوییم: «در عالم تعلق امر، دو عنوان مطرح است». چگونه می‌شود در عنوان واحد، دو حکم متغایر جمع شده باشند؟ لذا برای این گونه موارد باید چاره‌ای اندیشید.

[جواب مرحوم آخوند به این دلیل

اشاره

مرحوم آخوند- که از قائلین به امتناع است- در مقام جواب از این دلیل، عبادات مکروه را تقسیم کرده 311] و فرموده است: عباداتی که متعلق نهی تنزیهی و کراهتی واقع می‌شوند[312] بر سه قسم می‌باشند: قسم اول: جایی است که دارای دو خصوصیت باشد: 1- نهی تنزیهی به نفس عنوان عبادت تعلق گرفته باشد. 2- بدل و جانشین نداشته باشد. به عبارت دیگر: مندوحه و راه فرار نداشته باشد. مثلًا در صوم روز عاشورا، آنچه متعلق نهی تنزیهی قرار گرفته نفس صوم این روز است 313] و از طرفی امر استحبابی به صوم همه روزهای سال به جز عید فطر و قربان، که روزه در آنها حرام است و به جز ماه رمضان که روزه در آن واجب است- تعلق گرفته است. و روز عاشورا هم یکی از روزهای سال است که روزه‌اش هم امر استحبابی دارد