اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 370

هم تخصص داشته- اشکال کرده و می‌فرماید: آنچه مرحوم کمپانی فرموده که «اعدام مضافه، حظی از وجود دارند»، بنا بر دقت فلسفی، صحیح نیست. همان‌طور که عدم مطلق، چیزی نیست و حظی از وجود ندارد، عدم مضاف نیز همین‌طور است. اصولًا عنوان «عدم» حتی با استشمام رائحه وجود هم نمی‌سازد.[320] به‌همین‌جهت در بحث نواهی، محققین علم اصول، با این مطلب که «متعلق نهی عبارت از ترک طبیعت است» به شدت مخالفت کرده و می‌گویند: «عدم، چیزی نیست که بتواند اتصاف به مطلوبیت پیدا کند، بلکه متعلق نهی، همان «وجود» است و تفاوت بین امر و نهی این است که امر، بعث اعتباری به وجود است و نهی، زجر اعتباری از وجود است. اما متعلق هر دو عبارت از «وجود» است». امام خمینی رحمه الله با توجه به این مبنا خطاب به مرحوم آخوند می‌فرماید: «ترک صوم روز عاشورا» چیزی نیست که شما معتقدید عنوانی راجح- بلکه ارجح- برآن انطباق پیدا کرده یا ملازم با آن می‌شود؟[321]

راه دیگر برای مناقشه در کلام مرحوم آخوند

آیا اگر ما مبنای امام خمینی رحمه الله را نپذیریم، راهی برای اشکال در کلام مرحوم آخوند وجود دارد؟ بلی، راه دیگری هم وجود دارد که بیان آن متوقف بر یک مقدمه است. مقدمه: آنچه در اذهان ارتکاز پیدا کرده که «ترک واجب، حرام است»، حرف باطلی است و ما در مورد واجبات، بیش از یک حکم نداریم و آن وجوب است. اگر کسی واجب را اتیان کرد، که به وظیفه خود عمل کرده است و اگر اتیان نکرد، استحقاق عقاب پیدا