اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 407

مقدّمه دوم: آیا مسأله نهی متعلق به عبادات و معاملات، مسأله‌ای اصولی است؟

ظاهر این است که مسأله نهی از عبادات و معاملات، مسأله‌ای اصولی است، زیرا ضابطه مسأله اصولی برآن انطباق دارد. ضابطه مسأله اصولی این بود که آن مسئله در قیاس استنباط، به عنوان کبری واقع شود و در ما نحن فیه چنانچه اقتضاء را بپذیریم می‌گوییم: صغری: بیع ما لیس عند البائع یکون منهیّاً عنه. کبری: النهی المتعلّق بالعبادة أو المعاملة یقتضی الفساد. نتیجه: بیع ما لیس عند البائع یکون فاسداً. روشن است که «فساد بیع ما لیس عند البائع» حکم فرعی الهی است پس ضابطه مسأله اصولیه بر این مسئله انطباق دارد.

مقدّمه سوّم: آیا مسأله نهی متعلّق به عبادات یا معاملات، از مسائل لفظی علم اصول است یا از مسائل عقلی آن؟

اشاره

مسائل علم اصول بر دو قسم‌اند: 1- مسائل لفظی، مثل مسأله «آیا هیئت افعل دلالت بر وجوب می‌کند یا نه؟». 2- مسائل عقلی، مثل مسأله «آیا بین وجوب شی‌ء و وجوب مقدّمه آن، ملازمه