اصول فقه شیعه جلد 5 صفحه 417

مقرّبیت ذاتی آن ندارد. منافات در جایی است که هر دو مربوط به ذات باشند. بنا بر این ما باید ببینیم آیا این مبغوضیّت- که حرمت، کاشف از آن است- با مقرّبیت سازگار است یا نه؟ در نهی نفسی، مبغوضیّت با مقرّبیت سازگار نیست ولی در نهی غیری منافاتی بین مبغوضیّت و مقرّبیت وجود ندارد. صلاة، عبادت است و هیچ کمبودی در جهت مقرّبیّت ذاتی آن وجود ندارد، هرچند- به عنوان مقدّمیت برای ترک ازاله- یک مبغوضیّت غیری برای آن پیدا شده است. در نتیجه دلیل قائلین به اقتضای فساد نمی‌تواند در اینجا پیاده شود، و نهی غیری خارج از محلّ نزاع است و حقّ با محقّق قمی رحمه الله است.

آیا نهی تبعی هم داخل در محلّ نزاع است؟

یکی از تقسیماتی که در ارتباط با واجب مطرح بود تقسیم آن به اصلی و تبعی بود. در آنجا گفتیم: «واجب غیری هم می‌تواند اصلی باشد و هم می‌تواند تبعی باشد ولی واجب نفسی دارای دو حالت نیست و فقط به عنوان واجب اصلی مطرح است».

نهی غیری هم در ردیف واجب غیری است. در اینجا- اگر همانند مرحوم آخوند- نهی غیری را داخل در دایره نزاع بدانیم، این بحث مطرح می‌شود که آیا بین نهی غیری اصلی با نهی غیری تبعی فرقی وجود دارد یا هر دو داخل در محلّ نزاعند؟ ولی طبق مبنای ما که نهی غیری را خارج از محلّ نزاع دانستیم، جایی برای این بحث وجود ندارد، چون مسأله اصلی و تبعی بودن در ارتباط با نهی غیری مطرح است.

مقدّمه ششم: آیا نهی می‌تواند به عبادت تعلّق بگیرد؟

اشاره

در ابتدای بحث اشاره کردیم که هرچند کلمه «شی‌ء» در عنوان بحث اطلاق دارد و همه اشیاء حتّی شرب خمر را نیز دربر می‌گیرد ولی ذیل عبارت که مسأله فساد را