ایضاح الکفایه: درسهای متن کفایه الاصول حضرت آیه الله فاضل لنکرانی جلد 2 صفحه 162

الأمر الثّانی: إنّه ربما تقسم المقدمه إلی تقسیمات: [1].

منها: تقسیمها إلی الدّاخلیه و هی الاجزاء المأخوذه فی الماهیّه المأمور بها، و الخارجیّه و هی الأمور الخارجه عن ماهیّته ممّا لا یکاد یوجد بدونه [2].

امر دوّم «تقسیمات مقدّمه»

اشاره

[1]- برای مقدّمه، تقسیماتی ذکر شده که اینک به بیان آن می پردازیم:

مقدمه داخلیّه و خارجیّه

[2]- مقدّمه داخلیّه: «و هی الاجزاء المأخوذه فی الماهیّه المأمور به- ای الاجزاء الّتی یترکّب منها المأمور به دون الشّرائط.» مقدمه داخلیّه، عبارت از اجزائی هست که در تشکیل ماهیّت مأمور به و ذی المقدّمه مدخلیّت دارد مانند رکوع، سجود و سائر اجزای نماز.

مقدّمه خارجیّه: و هی الامور الخارجه عن ماهیّه المأمور به ممّا لا یکاد یوجد بدونه.

مقدّمه خارجیّه، عبارت از آن چیزهائی است که در تشکیل ماهیّت مأمور به مدخلیّت ندارد امّا درعین حال اگر بنا باشد ماهیّت مأمور به در خارج، تحقّق پیدا کند، بدون آن مقدّمه، امکان تحقّق ندارد مانند شرائط مأمور به، مثلا صلات، بدون شرائط، ممکن نیست در خارج تحقّق پیدا کند.

تذکّر: نسبت به مقدّمات خارجیّه از نظر عنوان «مقدّمیّت» و از جهت «داخل بودن در بحث مقدّمه واجب» اشکالی نشده، مثلا طهارت، مقدّمه نماز هست، اگر «مقدّمه واجب» واجب شد، مصداق بارزش طهارت است که شرط نماز می باشد.

امّا نسبت به مقدّمات داخلیّه از چند جهت، نزاع و بحث هست که:

1- نسبت به مقدّمات داخلیّه، مانند رکوع و سجود آیا می توان گفت آن ها عنوان مقدّمیّت دارند و آیا می توان گفت: رکوع و سجود، مقدّمه نماز هستند به عبارت دیگر:

اطلاق عنوان مقدّمیّت بر اجزاء مأمور به صحیح است یا نه؟

2- برفرض که توانستیم مقدّمیّت اجزا را ثابت نمائیم آیا اجزا هم داخل در بحث مقدّمه واجب هستند یا نه؟