- مقدّمه: 1
- چند تذکّر: 1
- اشاره 1
- [تتمه مقصد اوّل «در اوامر»] 3
- مبحث اوّل معانی صیغه امر- هیئت افعل- 3
- اشاره 3
- فصل دوّم «در صیغه امر- هیئت افعل-» 3
- اشاره 3
- بعضی از معانی صیغه امر عبارتند از: 4
- 3- انذار: 4
- 2- تهدید: 4
- 4- اهانت: 4
- 1- تمنّی: 4
- 5- احتقار: 4
- 7- تسخیر: 5
- 6- تعجیز: 5
- مبحث دوّم آیا صیغه امر، حقیقت در وجوب است؟ 11
- اشاره 11
- نقد و بررسی کلام صاحب معالم رحمه اللّه 12
- مبحث سوّم جمل خبریه ای که در طلب استعمال می شوند «ظهورشان» در چیست؟ 16
- مبحث چهارم «آیا صیغه امر، ظهور در وجوب دارد یا نه؟» 25
- مبحث پنجم «واجب تعبّدی و توصّلی» 29
- اشاره 29
- مقدّمه اول «معنای واجب تعبّدی و توصّلی» 30
- مقدّمه دوّم «معنای قصد قربت» 31
- «مقدمه سوّم» «آیا برای نفی اعتبار قصد قربت می توان به اطلاق، تمسّک کرد؟» 49
- اشاره 49
- در صورت شک در تعبّدیّت و توصلیّت، حکم عقل چیست؟ 53
- مبحث ششم «مقتضای اطلاق صیغه امر، چه نوع واجبی است؟» 63
- مبحث هفتم «وقوع امر، عقیب حظر» 65
- اشاره 70
- مبحث هشتم «مرّه و تکرار» 70
- «نقد و بررسی کلام صاحب فصول رحمه اللّه» 71
- مقصود از مرّه و تکرار «دفعه و دفعات» است یا «فرد و افراد»؟ 77
- نقد و بررسی کلام صاحب فصول رحمه اللّه 79
- پاسخ مصنّف به مدّعای صاحب فصول 82
- بنا بر قول به مرّه، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 85
- بنا بر قول به تکرار، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 86
- بنا بر مختار مصنّف، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 87
- مبحث نهم «فور و تراخی» 92
- اشاره 100
- فصل سوّم «مبحث اجزاء» 100
- امر اوّل مقصود از عنوان «علی وجهه» چیست؟ 101
- امر دوّم مقصود از کلمه «اقتضا» چیست؟ 104
- امر سوّم مقصود از کلمه «اجزا» چیست؟ 111
- اشاره 111
- 1- اسقاط التعبد: 111
- 2- اسقاط القضاء: 112
- اشاره 113
- امر چهارم چه تفاوتی بین بحث «اجزا» و «بحث مرّه و تکرار» هست؟ 113
- فرق مسئله «اجزا» با بحث «تبعیّت قضا للاداء» چیست؟ 114
- [تحقیقی در بحث اجزا، در دو موضع] 116
- موضع اوّل قیاس هر مأمور به، نسبت به امر خودش از نظر اجزا 116
- اشاره 120
- موضع دوّم 120
- مقام اوّل آیا اتیان مأمور به، به امر اضطراری، مکفی از مأمور به، به امر واقعی اوّلی هست؟ 120
- مقام دوّم آیا اتیان مأمور به، به امر ظاهری، مجزی از مأمور به، به امر واقعی اوّلی هست؟ 132
- اشاره 159
- امر اوّل «بحث مقدّمه واجب از مسائل اصولی است نه فقهی» 159
- اشاره 159
- [فصل چهارم] مقدّمه واجب 159
- بحث مقدمه واجب، لفظی است یا عقلی؟ 160
- امر دوّم «تقسیمات مقدّمه» 162
- اشاره 162
- مقدمه داخلیّه و خارجیّه 162
- آیا «اجزا» عنوان مقدّمیّت دارند یا نه؟ 163
- اجزای داخلیّه از نزاع و بحث مقدّمه واجب، خارج هستند 167
- اشاره 171
- اقسام مقدّمه خارجیّه 171
- [تقسیمات به یک اعتبار] 172
- [تقسیمات به اعتبار دیگر] 176
- مقدّمه متقدّمه، مقارنه و متأخره 180
- اشاره 195
- امر سوم: اقسام واجب 195
- واجب مطلق و مشروط 195
- نقد و بررسی نظریّه شیخ اعظم در واجب مشروط 200
- آیا اطلاق عنوان «واجب» بر «واجب مشروط» حقیقی است یا مجازی؟ 221
- آیا استعمال صیغه امر در واجب مشروط به نحو حقیقت است یا مجاز؟ 223
- «واجب معلّق و منجّز» 225
- اشاره 225
- اشکالات مصنّف بر تقسیم واجب، به معلّق و منجّز 230
- نقد و بررسی کلام محقّق نهاوندی رحمه اللّه 234
- دو اشکال دیگر بر واجب معلّق 239
- ملاک وجوب غیری فعلی مقدّمات وجودیّه چیست؟ 245
- وجوب اتیان مقدّمات، قبل از وقت 253
- اختلاف قیود در لزوم تحصیل یا عدم لزوم تحصیل 260
- نقد و بررسی بیان شیخ اعظم در ترجیح اطلاق هیئت، نسبت به مادّه 262
- اشاره 275
- واجب نفسی و غیری 275
- شک در نفسیّت و غیریّت واجب 283
- آیا موافقت و مخالفت با امر غیری، موجب استحقاق ثواب و عقاب است 291
- وجوب مقدّمه از نظر اطلاق و اشتراط، تابع وجوب ذی المقدّمه هست 311
- قصد توصّل «نقد و بررسی کلام شیخ اعظم رحمه اللّه» 314
- مقدّمه موصله 326
- اشاره 335
- پاسخ مصنّف، نسبت به ادلّه صاحب فصول 338
- «بطلان دلیل اوّل» 338
- بطلان دلیل دوّم صاحب فصول رحمه اللّه 339
- بطلان دلیل سوّم صاحب فصول رحمه اللّه 345
- واجب اصلی و تبعی 362
- اشاره 371
- ثمره بحث مقدّمه واجب 371
- بیان ثمره اوّل: 373
- بیان ثمره دوّم: 375
- بیان ثمره سوّم: 376
- بیان ثمره چهارم: 380
- در تأسیس اصل 387
- ادلّه مصنّف بر اثبات ملازمه: 395
- الف: «مراجعه به وجدان» 395
- ب: وجود اوامر غیریّه در شرعیّات و عرفیّات 396
- دلیل ابو الحسن بصری بر ملازمه 398
- بعضی از تفاصیل در وجوب مقدّمه 405
- تفصیل بین «سبب و مسبّب» و سائر مقدّمات 405
- تفصیل بین شرط شرعی و غیر شرعی 407
- «مقدّمه مستحب» 410
- «مقدّمه حرام و مقدّمه مکروه» 411
- اشاره 415
- [فصل پنجم] مبحث «ضد» 415
- امر اوّل 416
- مقصود از «اقتضا» چیست 416
- مقصود از کلمه «ضد» چیست 417
- امر دوّم 418
- اشاره 418
- آیا امر به شی ء، مقتضی نهی از ضدّ عام هست؟ 442
- ثمره مسأله «ضد» 446
- اشاره 446
- نقد و بررسی کلام شیخ بهائی در ثمره مسأله «ضد» 447
- «ترتّب» 449
- [فصل ششم] امر آمر با علم به انتفاء شرطش چگونه است 467
- [فصل هفتم] آیا اوامر و نواهی به طبایع، متعلّق است یا افراد 473
- [فصل هشتم] نسخ وجوب 481
- [فصل نهم] وجوب تخییری 486
- [فصل دهم] وجوب کفائی 501
- [فصل یازدهم] واجب موسّع و مضیّق 502
- [فصل دوازدهم] «امر به امر» 508
- [فصل سیزدهم] «امر بعد از امر» 510
- الفهرس الموضوعی 513
- فهرست موضوعی کتاب 517
و أمّا ما قیل من أنّه لا وجه للاستناد إلی إطلاق الهیئه، لدفع الشّک المذکور، بعد کون مفادها الأفراد التی لا یعقل فیها التّقیید، نعم لو کان مفاد الأمر هو مفهوم الطّلب، صحّ القول بالإطلاق، لکنّه بمراحل من الواقع، إذ لا شکّ فی اتّصاف الفعل بالمطلوبیّه بالطّلب المستفاد من الأمر، و لا یعقل اتّصاف المطلوب بالمطلوبیّه بواسطه مفهوم الطّلب، فإنّ الفعل یصیر مرادا بواسطه تعلّق واقع الاراده و حقیقتها، لا بواسطه مفهومها، و ذلک واضح لا یعتریه ریب [1].
______________________________
شک در نفسیّت و غیریّت واجب
«نقد و بررسی کلام شیخ اعظم»
«نقد و بررسی کلام شیخ اعظم(1)»
[1]- مرحوم شیخ، طبق همان مبنائی که در واجب مشروط دارند- که شرط، قید مادّه هست و اصولا هیئت امر، اطلاقی ندارد تا مقیّد شود- فرموده اند: در صورت شک در نفسیّت و غیریّت نمی توان به اطلاق هیئت تمسّک نمود و گفت نفسیّت
1- هو الشیخ مرتضی بن محمد امین الدزفولی الانصاری النجفی، ولد فی دزفول 1214، قرأ أوائل عمره علی عمه الشیخ حسین ثم خرج مع والده الی زیاره مشاهد العراق و هو فی العشرین من عمره، بقی فی کربلاء آخذا عن الاستاذین السید محمد مجاهد و شریف العلماء اربع سنوات، ثم عاد الی وطنه، ثم رجع الی العراق و اخذ من الشیخ موسی الجعفری سنتین، عزم زیاره مشهد خراسان مارا فی طریقه علی کاشان، فاز بلقاء استاذه النراقی مما دعاه الی الاقامه فیها نحو ثلاث سنین، ورد دزفول سنه 1241 ثم عاد الی النجف الاشرف سنه 1249 فاختلف الی مدرسه الشیخ علی بن الشیخ جعفر، ثم انتقل بالتدریس و التألیف، و وضع اساس علم الاصول الحدیث، تخرج علیه المیرزا الشیرازی و المیرزا حبیب اللّه الرشتی و غیرهما له مؤلفات منها« الرسائل» فی الاصول و« المکاسب» انتهت الیه رئاسه الامامیه. توفی فی 18 جمادی الآخره سنه 1281 و دفن فی المشهد الغروی( اعیان الشیعه 10/ 117)- اقتباس از کفایه الاصول طبع مؤسسه آل البیت علیهم السّلام 1/ 95.