ایضاح الکفایه: درسهای متن کفایه الاصول حضرت آیه الله فاضل لنکرانی جلد 2 صفحه 311

الأمر الرّابع: لا شبهه فی أنّ وجوب المقدّمه بناء علی الملازمه، یتبع فی الإطلاق و الاشتراط وجوب ذی المقدّمه، کما أشرنا إلیه فی مطاوی کلماتنا، و لا یکون مشروطا بإرادته، کما یوهمه ظاهر عباره صاحب المعالم رحمه اللّه فی بحث الضد [حیث] قال: «و أیضا فحجّه القول بوجوب المقدّمه علی تقدیر تسلیمها إنّما تنهض دلیلا علی الوجوب، فی حال کون المکلّف مریدا للفعل المتوقّف علیها، کما لا یخفی علی من أعطاها حقّ النّظر» [1].

وجوب مقدّمه از نظر اطلاق و اشتراط، تابع وجوب ذی المقدّمه هست

«نقد و بررسی کلام صاحب معالم»

[1]- تذکّر: فعلا هم بحث ما در مقدّمات مقدّمه واجب هست و هنوز بحث نکرده ایم که آیا بین وجوب ذی المقدّمه و وجوب مقدّمه، ملازمه هست یا نه؟

یکی دیگر از مقدّمات بحث مقدّمه واجب، این است که: اگر قائل به وجوب غیری مقدّمه شده- ملازمه بین وجوب ذی المقدّمه و مقدّمه را پذیرفتیم- همان طور که مقدّمه، در اصل وجوب، تابع ذی المقدمه هست(1) در وصف وجوب- اطلاق و اشتراط- هم تابع ذی المقدّمه می باشد یعنی اگر وجوب مقدّمه، مطلق باشد، مقدّمه هم واجب مطلق است و چنانچه ذی المقدّمه، واجب مشروط باشد، مقدّمه هم واجب مشروط می باشد.

مثال: نماز ظهر نسبت به وقت، واجب مشروط است یعنی قبل از زوال وجوبی برای آن ثابت نیست، وجوب وضو هم همان طور است یعنی باید چنین بگوئیم:

«یجب الوضوء اذا زالت الشّمس» و نمی توان گفت: وجوب نماز، مشروط به زوال هست

1- یعنی هر زمانی که ذی المقدمه وجوب پیدا کرد، مقدمه هم واجب می شود، زیرا وجوب مقدمه، غیری هست و از ناحیه وجوب ذی المقدمه، ترشح می شود.