ایضاح الکفایه: درسهای متن کفایه الاصول حضرت آیه الله فاضل لنکرانی جلد 2 صفحه 380

و ربما یجعل(1) من الثّمره، اجتماع الوجوب و الحرمه- إذا قیل بالملازمه- فیما اذا کانت المقدّمه محرمه، فیبتنی علی جواز اجتماع الأمر و النّهی و عدمه، بخلاف ما لو قیل بعدمها [1].

گفته اند همان طور که عبادات ما به نحو مذکور صحیح است، بین مسأله (طمع در جنّت و خوف از دوزخ) با مسأله (اخذ اجرت بر واجبات) فرقی نیست.

آری امیر مؤمنان و مولای متقیان علیه السّلام فرموده است: «الهی ما عبدتک خوفا من نارک، و لا طمعا فی جنّتک بل وجدتک اهلا للعباده فعبدتک»(2).

اگر به عمق عبادات خود، توجّه کنیم، آن عباداتی که خالی از ریا و آلودگی های دنیوی هست برای طمع در بهشت و ترس از جهنّم می باشد و این مطلب با مسأله اخذ اجرت در مقابل واجبات از نظر ملاک، متّحد است.

خلاصه: مصنّف رحمه اللّه از طریق داعی بر داعی در واجبات عبادی، مسأله اخذ اجرت در برابر آن ها را حل نموده اند.

[1]-

بیان ثمره چهارم:

اگر شی ء- مقدّمه ای- قبل از آنکه مقدّمه واجب، قرار گیرد، حرمت ذاتی داشته باشد و آن شی ء محرّم، مقدّمه واجبی، واقع شود، در فرض مذکور اگر قائل به ملازمه و وجوب مقدّمه شویم، نسبت به آن مقدمه، اجتماع وجوب و حرمت(3)، تحقق پیدا می کند یعنی: از مصادیق و صغریات اجتماع امر و نهی، محسوب می شود- مانند صلات

1- الجاعل هو الوحید البهبهانی قدّس سرّه.« توضیح هذه الثمره»: انه- بناء علی وجوب المقدمه- یجتمع الوجوب و الحرمه فی المقدمه المحرمه کرکوب الدابه الغصبیه لقطع طریق الحج فیبتنی وجوبها ح علی القول بجواز الاجتماع الامر و النهی فی واحد ذی جهتین. لان المقدمه علی هذا تندرج من صغریات مسأله اجتماع الامر و النهی، فان قلنا: بجواز اجتماعهما اتصف بالوجوب کما هی متصفه بالحرمه و ان قلنا: بعدم جواز اجتماعهما لم تتصف بالوجوب. کما انه بناء علی عدم وجوب المقدمه لا تتصف الا بالحرمه( و بالجمله) بناء علی وجوب المقدمه یتوقف اتصافها بالوجوب فیما اذا کانت محرمه علی جواز اجتماع الامر و النهی و بناء علی عدم وجوبها لا تتصف الا بالحرمه. ر. ک: منتهی الدرایه 2/ 374.

2- ر. ک: مرآت العقول 2/ 101.

3- حرمت به خاطر عنوان اوّلی آن شی ء، و وجوب هم برای عنوان مقدّمیّت هست.