- مقدّمه: 1
- چند تذکّر: 1
- اشاره 1
- مبحث اوّل معانی صیغه امر- هیئت افعل- 3
- [تتمه مقصد اوّل «در اوامر»] 3
- فصل دوّم «در صیغه امر- هیئت افعل-» 3
- اشاره 3
- اشاره 3
- بعضی از معانی صیغه امر عبارتند از: 4
- 2- تهدید: 4
- 1- تمنّی: 4
- 3- انذار: 4
- 5- احتقار: 4
- 4- اهانت: 4
- 6- تعجیز: 5
- 7- تسخیر: 5
- مبحث دوّم آیا صیغه امر، حقیقت در وجوب است؟ 11
- اشاره 11
- نقد و بررسی کلام صاحب معالم رحمه اللّه 12
- مبحث سوّم جمل خبریه ای که در طلب استعمال می شوند «ظهورشان» در چیست؟ 16
- مبحث چهارم «آیا صیغه امر، ظهور در وجوب دارد یا نه؟» 25
- اشاره 29
- مبحث پنجم «واجب تعبّدی و توصّلی» 29
- مقدّمه اول «معنای واجب تعبّدی و توصّلی» 30
- مقدّمه دوّم «معنای قصد قربت» 31
- اشاره 49
- «مقدمه سوّم» «آیا برای نفی اعتبار قصد قربت می توان به اطلاق، تمسّک کرد؟» 49
- در صورت شک در تعبّدیّت و توصلیّت، حکم عقل چیست؟ 53
- مبحث ششم «مقتضای اطلاق صیغه امر، چه نوع واجبی است؟» 63
- مبحث هفتم «وقوع امر، عقیب حظر» 65
- اشاره 70
- مبحث هشتم «مرّه و تکرار» 70
- «نقد و بررسی کلام صاحب فصول رحمه اللّه» 71
- مقصود از مرّه و تکرار «دفعه و دفعات» است یا «فرد و افراد»؟ 77
- نقد و بررسی کلام صاحب فصول رحمه اللّه 79
- پاسخ مصنّف به مدّعای صاحب فصول 82
- بنا بر قول به مرّه، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 85
- بنا بر قول به تکرار، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 86
- بنا بر مختار مصنّف، کیفیّت امتثال چگونه است؟ 87
- مبحث نهم «فور و تراخی» 92
- فصل سوّم «مبحث اجزاء» 100
- اشاره 100
- امر اوّل مقصود از عنوان «علی وجهه» چیست؟ 101
- امر دوّم مقصود از کلمه «اقتضا» چیست؟ 104
- 1- اسقاط التعبد: 111
- امر سوّم مقصود از کلمه «اجزا» چیست؟ 111
- اشاره 111
- 2- اسقاط القضاء: 112
- اشاره 113
- امر چهارم چه تفاوتی بین بحث «اجزا» و «بحث مرّه و تکرار» هست؟ 113
- فرق مسئله «اجزا» با بحث «تبعیّت قضا للاداء» چیست؟ 114
- [تحقیقی در بحث اجزا، در دو موضع] 116
- موضع اوّل قیاس هر مأمور به، نسبت به امر خودش از نظر اجزا 116
- اشاره 120
- مقام اوّل آیا اتیان مأمور به، به امر اضطراری، مکفی از مأمور به، به امر واقعی اوّلی هست؟ 120
- موضع دوّم 120
- مقام دوّم آیا اتیان مأمور به، به امر ظاهری، مجزی از مأمور به، به امر واقعی اوّلی هست؟ 132
- اشاره 159
- اشاره 159
- امر اوّل «بحث مقدّمه واجب از مسائل اصولی است نه فقهی» 159
- [فصل چهارم] مقدّمه واجب 159
- بحث مقدمه واجب، لفظی است یا عقلی؟ 160
- امر دوّم «تقسیمات مقدّمه» 162
- مقدمه داخلیّه و خارجیّه 162
- اشاره 162
- آیا «اجزا» عنوان مقدّمیّت دارند یا نه؟ 163
- اجزای داخلیّه از نزاع و بحث مقدّمه واجب، خارج هستند 167
- اشاره 171
- اقسام مقدّمه خارجیّه 171
- [تقسیمات به یک اعتبار] 172
- [تقسیمات به اعتبار دیگر] 176
- مقدّمه متقدّمه، مقارنه و متأخره 180
- امر سوم: اقسام واجب 195
- اشاره 195
- واجب مطلق و مشروط 195
- نقد و بررسی نظریّه شیخ اعظم در واجب مشروط 200
- آیا اطلاق عنوان «واجب» بر «واجب مشروط» حقیقی است یا مجازی؟ 221
- آیا استعمال صیغه امر در واجب مشروط به نحو حقیقت است یا مجاز؟ 223
- «واجب معلّق و منجّز» 225
- اشاره 225
- اشکالات مصنّف بر تقسیم واجب، به معلّق و منجّز 230
- نقد و بررسی کلام محقّق نهاوندی رحمه اللّه 234
- دو اشکال دیگر بر واجب معلّق 239
- ملاک وجوب غیری فعلی مقدّمات وجودیّه چیست؟ 245
- وجوب اتیان مقدّمات، قبل از وقت 253
- اختلاف قیود در لزوم تحصیل یا عدم لزوم تحصیل 260
- نقد و بررسی بیان شیخ اعظم در ترجیح اطلاق هیئت، نسبت به مادّه 262
- واجب نفسی و غیری 275
- اشاره 275
- شک در نفسیّت و غیریّت واجب 283
- آیا موافقت و مخالفت با امر غیری، موجب استحقاق ثواب و عقاب است 291
- وجوب مقدّمه از نظر اطلاق و اشتراط، تابع وجوب ذی المقدّمه هست 311
- قصد توصّل «نقد و بررسی کلام شیخ اعظم رحمه اللّه» 314
- مقدّمه موصله 326
- اشاره 335
- پاسخ مصنّف، نسبت به ادلّه صاحب فصول 338
- «بطلان دلیل اوّل» 338
- بطلان دلیل دوّم صاحب فصول رحمه اللّه 339
- بطلان دلیل سوّم صاحب فصول رحمه اللّه 345
- واجب اصلی و تبعی 362
- ثمره بحث مقدّمه واجب 371
- اشاره 371
- بیان ثمره اوّل: 373
- بیان ثمره دوّم: 375
- بیان ثمره سوّم: 376
- بیان ثمره چهارم: 380
- در تأسیس اصل 387
- ادلّه مصنّف بر اثبات ملازمه: 395
- الف: «مراجعه به وجدان» 395
- ب: وجود اوامر غیریّه در شرعیّات و عرفیّات 396
- دلیل ابو الحسن بصری بر ملازمه 398
- بعضی از تفاصیل در وجوب مقدّمه 405
- تفصیل بین «سبب و مسبّب» و سائر مقدّمات 405
- تفصیل بین شرط شرعی و غیر شرعی 407
- «مقدّمه مستحب» 410
- «مقدّمه حرام و مقدّمه مکروه» 411
- اشاره 415
- [فصل پنجم] مبحث «ضد» 415
- مقصود از «اقتضا» چیست 416
- امر اوّل 416
- مقصود از کلمه «ضد» چیست 417
- امر دوّم 418
- اشاره 418
- آیا امر به شی ء، مقتضی نهی از ضدّ عام هست؟ 442
- ثمره مسأله «ضد» 446
- اشاره 446
- نقد و بررسی کلام شیخ بهائی در ثمره مسأله «ضد» 447
- «ترتّب» 449
- [فصل ششم] امر آمر با علم به انتفاء شرطش چگونه است 467
- [فصل هفتم] آیا اوامر و نواهی به طبایع، متعلّق است یا افراد 473
- [فصل هشتم] نسخ وجوب 481
- [فصل نهم] وجوب تخییری 486
- [فصل دهم] وجوب کفائی 501
- [فصل یازدهم] واجب موسّع و مضیّق 502
- [فصل دوازدهم] «امر به امر» 508
- [فصل سیزدهم] «امر بعد از امر» 510
- الفهرس الموضوعی 513
- فهرست موضوعی کتاب 517
فی تأسیس الأصل فی المسأله اعلم أنّه لا أصل فی محلّ البحث فی المسأله، فإنّ الملازمه بین وجوب المقدّمه و وجوب ذی المقدّمه و عدمها لیست لها حاله سابقه، بل تکون الملازمه أو عدمها أزلیّه [1].
______________________________
- سواء قلنا بالملازمه ام لم نقل به.
خلاصه: آن چهار ثمره ای را که دیگران ذکر کرده اند، بی مورد و بدون فائده هست و ثمره ای که در باب مقدّمه واجب، مترتّب می شود، همان است که ما ابتداء بحث- تحت عنوان «تذنیب»- تفصیلا بیان کردیم(1).
در تأسیس اصل
[1]- بحث بسیار طولانی ما در شرف اتمام است، تاکنون مقدّمات بحث مقدّمه واجب را بررسی نموده ایم لکن مطلبی درباره اصل بحث- که آیا ملازمه ثابت است یا نه- بیان نکرده ایم.
لازم به تذکّر است که قبل از ذکر ادلّه قائلین به ملازمه باید ببینیم آیا در صورت شک، اصلی در مسئله، وجود دارد که حالت تردید را بر طرف کند یا نه؟ یعنی: اگر برای ما مشخّص نشد که ملازمه، حقیقت دارد یا نه، اصلی هست که به آن رجوع نمود یا نه، و برفرض وجود اصل آیا آن اصل، موافق قول به ملازمه هست یا موافق قائلین به عدم ملازمه می باشد؟
بیان ذلک: سؤال: محلّ نزاع در بحث مقدّمه واجب چیست؟
جواب: نزاع و بحث ما در مورد وجوب یا عدم وجوب مقدّمه نیست زیرا وجوب یا عدم وجوب مقدّمه، یک بحث اصولی نیست بلکه یک بحث فقهی می باشد اگر بحث ما
1- که نتیجه نزاع در مسأله اصولی، کبرای قیاس استنباط قرار می گیرد و در نتیجه، یک حکم فرعی کلّی الهی استنباط می شود.