ایضاح الکفایه: درسهای متن کفایه الاصول حضرت آیه الله فاضل لنکرانی جلد 3 صفحه 325

فصل: هل الغایه فی القضیّه تدل علی ارتفاع الحکم عمّا بعد الغایه بناء علی دخول الغایه فی المغیّی، أو عنها و ما بعدها بناء علی خروجها، أو لا، فیه خلاف، و قد نسب الی المشهور الدّلاله علی الارتفاع، و الی جماعه منهم السیّد(1) و الشّیخ عدم الدّلاله علیه [1].

مفهوم غایت

اشاره

[1]- بحث ما در مفهوم غایت، غیر از آن نزاعی هست که: آیا غایت، داخل در مغیّا هست یا خارج از آن، بحث مذکور، یک نزاع منطوقی می باشد و در پایان بحث فعلی درباره اش صحبت می کنیم.

یادآوری: محلّ نزاع در بحث فعلی این است که: آیا اگر غایت، داخل در مغیّا باشد صرف وجود غایت در قضیّه غائیّه، دالّ بر این است که حکم، نسبت به «ما بعد الغایه»(2) منتفی هست یا منتفی نیست؟

اگر غایت، داخل در مغیّا باشد نزاع در باب مفهوم را نسبت به «ما بعد الغایه» مطرح می کنیم.

و همچنین اگر غایت، خارج از مغیّا باشد، نفس غایت و «ما بعد الغایه»- هر دو- محلّ بحث است که آیا اشتمال قضیّه بر غایت حکم یا غایت موضوع، دلالتی بر مفهوم دارد یا نه(3)؟

آیا قضیّه غائیّه، دلالت بر مفهوم دارد یا نه؟

«فیه خلاف». به مشهور، نسبت داده شده که غایت، دلالت بر مفهوم دارد و به

1- علم الهدی ابو القاسم علی بن الحسین المشهور بالسید المرتضی تولد سنه 355، حاز من الفضائل ما تفرد به، له تصانیف مشهوره منها« الشافی» فی الامامه و« الذخیره» و« الذریعه» و غیرها، خلف بعد وفاته ثمانین الف مجلد من مقرواته و مصنفاته، توفی لخمس بقین من شهر ربیع الاول سنه 436 ه الکنی و الالقاب 2/ 483.

2- یعنی: آنچه که غایت برآن تطبیق نمی کند.

3- پس مسأله« مفهوم» ارتباطی به این ندارد که: آیا غایت، داخل در مغیا هست یا نه.