- اشاره 1
- [مقدمه] 1
- شرح حال صاحب کفایه الاصول 1
- اساتید او 2
- شاگردان او 3
- فرزندان او 4
- تألیفات او 5
- آخوند خراسانی و مشروطیّت 6
- اخلاق و سیره او 7
- آثار خیریّه او 9
- وفات او 9
- مصادر شرح حال او 10
- اشاره 11
- شرح مختصری از زندگانی پرثمر حضرت آیه اللّه العظمی فاضل 11
- سمت ها و فعّالیّت های اجتماعی 12
- آثار و تألیفات 12
- نقش معظّم له در انقلاب اسلامی 12
- مقصد ششم: امارات معتبره شرعی یا عقلی 14
- اشاره 14
- آیا مباحث قطع جزء علم اصول است؟ 15
- تعریف مسئله اصولی 16
- مناسبت احکام مربوط به قطع با علم کلام 17
- مناسبت احکام مربوط به قطع با مسائل علم اصول 17
- اشکالات مصنّف به کلام شیخ اعظم قدس سرّه 18
- ایرادی بر کلام مصنّف رحمه اللّه 25
- 1- لزوم موافقت طبق قطع 26
- اشاره 26
- امر اوّل احکام و آثار قطع 26
- [مبحث قطع] 26
- معنای حجیّت 27
- اشاره 27
- 2- حجّیّت قطع 27
- حجیّت قطع و لزوم متابعت آن ذاتی است 28
- قطع به حکم فعلی منشأ اثر است 31
- مراحل چهارگانه حکم 32
- امر دوّم تجرّی و انقیاد 35
- اطاعت و عصیان 35
- اشاره 35
- تجرّی و انقیاد 36
- آیا تجرّی و انقیاد موجب عقاب و ثواب هستند؟ 37
- حقیقت تجرّی و انقیاد 38
- ایراد بر مصنّف قدّس سرّه 49
- آیا عاصی مستحقّ دو عقوبت است؟ 58
- امر سوم اقسام قطع 60
- اشاره 60
- قطع موضوعی و شرائط آن 61
- اقسام قطع موضوعی 62
- ثمره بین قطع تمام الموضوع و جزء الموضوع 63
- ایراد بر مصنّف 65
- آیا امارات، جانشین قطع طریقی محض می شوند؟ 67
- آیا امارات معتبره شرعی قائم مقام اقسام چهارگانه قطع موضوعی می شوند؟ 68
- بیان شیخ اعظم قدس سرّه 70
- ایراد مصنّف بر کلام شیخ قدس سرّه 71
- آیا اصول جانشین قطع می شوند؟ 75
- آیا استصحاب جانشین قطع می شود؟ 79
- عدول مصنّف از توجیه کلام شیخ قدس سرّه (المناقشه فی کلام الحاشیه) 83
- امر چهارم نحوه استعمال قطع موضوعی 86
- اشاره 86
- ظنّ موضوعی 89
- اقسام فعلیّت 92
- اشاره 94
- امر پنجم موافقت التزامیّه 94
- عدم وجوب موافقت التزامیّه 95
- بین موافقت التزامیه و موافقت عملیه ملازمه نیست 96
- گاهی موافقت التزامیّه ممکن نیست 97
- آیا در اطراف علم اجمالی اصول عملیّه جاری می شوند؟ 100
- آیا مسئله موافقت التزامیّه می تواند مانع اجرای اصول عملیّه در اطراف علم اجمالی بشود؟ 100
- اشاره 101
- مبنای اوّل 101
- کلام شیخ اعظم قدّس سرّه 101
- مبنای دوّم 103
- مبنای سوّم 104
- آیا اجرای اصول عملیّه در اطراف علم اجمالی می تواند مانع موافقت التزامیّه شود؟ 105
- اشاره 107
- امر ششم قطع موضوعی عقلی (قطع طریقی) 107
- فرق دیگر بین قطع طریقی و قطع موضوعی 108
- دو شبهه 110
- آیا گاهی می توان با علم تفصیلی مخالفت نمود؟ 113
- اشاره 115
- امر هفتم علم اجمالی 115
- آیا علم اجمالی مانند علم تفصیلی، علّت تامه برای تنجّز تکلیف است؟ 116
- علم اجمالی مقتضی حجّیت است 122
- ایراد مصنّف بر کلام شیخ اعظم قدّس سرّه 124
- در صورت تمکّن از امتثال علمی تفصیلی آیا احتیاط (امتثال علمی اجمالی) جائز است؟ 126
- مسئله دارای صوری است 127
- امّا بیان سه اشکال 130
- در صورت تمکن از امتثال ظنّی تفصیلی آیا احتیاط (امتثال علمی اجمالی) جائز است؟ 133
- امارات غیر علمیّه 135
- حجّیّت امارات ظنّیه ذاتی نمی باشد 135
- اشاره 135
- آیا جعل حجّیّت برای امارات غیر علمیّه امکان وقوعی دارد؟ 139
- کلام شیخ اعظم و ایراد مصنّف برآن 139
- کلام شیخ الرّئیس 141
- محذورات تعبّد به اماره ظنّیه و اشکال ابن قبه 143
- جواب مصنّف از محذورات تعبّد به اماره ظنّیه و پاسخ به ابن قبه 147
- جواب تفصیلی از اشکال اوّل و دوّم 148
- جواب از اشکال سوّم 152
- امّا جواب اشکال 160
- روش شیخ اعظم در جمع بین حکم ظاهری و واقعی 161
- اشکال دوّمی که به مرحوم شیخ شده است 167
- آخرین روش در جمع بین حکم واقعی و ظاهری 169
- اصل اوّلی در امارات حجّیّت است یا عدم حجّیّت؟ 172
- اشاره 172
- چرا ظواهر الفاظ حجّت است؟ 178
- حجّیّت ظواهر مقیّد به حصول ظنّ شخصی نمی باشد 179
- حجّیّت ظواهر الفاظ نسبت به کسانی که مقصود به افهام نیستند 180
- حجّیّت ظواهر مقیّد به عدم حصول ظنّ به خلاف نمی باشد 180
- ادله محدثین بر عدم حجّیّت ظواهر قرآن 182
- تفصیل بعضی از محدّثین در حجّیّت ظواهر 182
- جواب مصنّف نسبت به ادله محدّثین 186
- مرحوم آقای آخوند «ره» می فرمایند ادّعای تحریف قرآن بعید نیست 192
- اختلاف قراءات قرآن 199
- از چه راههائی می توان ظهور کلام را به دست آورد 204
- اشاره 204
- آیا قول لغوی حجّت است 208
- فایده رجوع به کتاب لغت 213
- اجماع منقول 214
- اشاره 214
- اشاره 215
- امر اوّل ملاک حجّیّت اجماع منقول 215
- 1- اجماع دخولی- 215
- اقسام اجماع (طرق احراز رأی معصوم علیه السّلام) 215
- 2-: اجماع لطفی 216
- 3- اجماع حدسی که تقریبا بر دو نوع است: 217
- امر دوّم الفاظ حاکی از اجماع مختلف هستند 219
- امر سوم کدام قسم از اجماعات حجّت است 222
- اشاره 227
- خلاصه ای از مباحث گذشته 227
- امر اوّل نقد و بررسی طرق احراز رأی معصوم علیه السّلام 231
- امر دوّم تعارض اجماعات منقول 234
- امر سوّم تواتر منقول یا نقل متواتر 236
- آیا شهرت فتوائی حجّت است 239
- [خبر واحد] 244
- آیا بحث حجّیّت خبر واحد از مسائل علم اصول است؟ 244
- کلام صاحب فصول 245
- کلام شیخ اعظم 246
- ادله قائلین به عدم حجّیّت خبر واحد 249
- جواب ادله قائلین به عدم حجّیّت خبر واحد 251
- اقسام تواتر 252
- ادله حجّیّت خبر واحد 256
- اشاره 256
- دلیل قرآنی بر حجّیّت خبر واحد 256
- 1- آیه نبأ: 256
- کلام شیخ اعظم 259
- استدلال مصنّف به آیه نبأ 260
- [اشکال اوّل:] 262
- اشکال دوّم: 263
- اشاره 263
- بیان اشکال: 264
- اشکال سوّم: 271
- 2- آیه نفر: 274
- اشاره 274
- وجوه استدلال به آیه نفر 275
- اشکالات استدلال به آیه نفر 279
- آخرین اشکال استدلال به آیه نفر 284
- اشاره 286
- 3- آیه کتمان 286
- نحوه استدلال به آیه کتمان 287
- 4- آیه سؤال 289
- نحوه استدلال به آیه سؤال 289
- اشاره 289
- اشکال بر استدلال به آیه سؤال 290
- اشکال دیگر: 291
- 5- آیه اذن 293
- اشاره 293
- اشکالات استدلال به آیه اذن 294
- کیفیّت استدلال 294
- ایراد بر مصنّف 295
- اخبار دالّ بر حجّیّت خبر واحد 299
- اشاره 301
- دلیل دیگر بر حجّیّت خبر واحد (اجماع) 301
- آیا آیات ناهیه می توانند مانع حجّیّت سیره عقلا بشوند 305
- بیان دور: 307
- وجوه عقلیّه دالّ بر حجّیّت خبر واحد 311
- اشاره 311
- وجه اوّل: 312
- وجه دوّم: 316
- وجه سوّم: 321
- حجّیت مطلق ظن 327
- دلیل اوّل حجّیّت مطلق ظن 327
- اشاره 327
- دوّمین دلیل بر حجیّت مطلق ظن 335
- سوّمین دلیل بر حجّیّت مطلق ظن 336
- چهارمین دلیل بر حجّیّت مطلق ظن (دلیل انسداد) 339
- مقدّمات پنجگانه دلیل انسداد 340
- مقدّمه دوّم دلیل انسداد 340
- مقدّمه اوّل 340
- مقدّمه سوّم دلیل انسداد 340
- مقدّمه چهارم دلیل انسداد 341
- مقدّمه پنجم دلیل انسداد 342
- نقد و بررسی مقدّمه اوّل دلیل انسداد 343
- اشاره 344
- نقد و بررسی مقدّمه دوّم دلیل انسداد 344
- نقد و بررسی مقدّمه سوم دلیل انسداد 345
- نکته 345
- نقد و بررسی مقدّمه چهارم دلیل انسداد 348
- نقد و بررسی مقدّمه پنجم دلیل انسداد 359
- اشاره 361
- مقصد هفتم [اصول عملیّه] 361
- آیا اصول عملیّه منحصر به چهار اصل است 362
- اشاره 365
- اصل برائت 365
- در شبهه تحریمیّه منشأ احتمال حرمت چیست؟ 366
- ادله اعتبار اصل برائت 367
- کیفیّت استدلال به آیه 368
- دلیل قرآنی بر اعتبار اصل برائت 368
- اشاره 371
- 1- حدیث «رفع» 371
- ادلّه روائی بر اعتبار اصل برائت 371
- کیفیّت استدلال به حدیث رفع 372
- 2- حدیث «حجب» 384
- 3- حدیث «حل» 386
- 4- حدیث «سعه» 388
- اشاره 388
- کیفیت استدلال: 389
- 5- مرسله صدوق 391
- ادله وجوب احتیاط 405
- اشاره 405
- دلیل قرآنی 405
- دلیل روائی 407
- جواب از اخبار احتیاط 409
- دلیل عقلی بر وجوب احتیاط 417
- اشاره 417
- راه حلّ مشکل چیست؟ 417
- بیان اوّل 418
- بیان دوّم عقل 426
- دفع توهم 430
- تذکّر چند امر مهم و ضروری 432
- امر اوّل 432
- اشاره 439
- امر دوّم 439
- مقدّمه 441
- جریان احتیاط در عبادات نیازی به اخبار من بلغ ندارد 448
- تسامح در ادلّه سنن 452
- امر سوم 458
- اشاره 458
- خلاصه امر سوّم 460
- امر چهارم 462
- اصاله التّخییر 465
- اشاره 465
- وجوه در مسئله 466
- مختار و دلیل مصنّف قدّس سرّه 467
- مورد وجوه پنج گانه 472
- فهرست موضوعی 478
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
[مقدمه]
شرح حال صاحب کفایه الاصول
اشاره
1- پدر.
2- اساتید.
3- شاگردان.
4- فرزندان.
5- تألیفات.
6- آخوند خراسانی و مشروطیّت
7- اخلاق و سیره.
8- آثار خیریّه.
9- وفات.
10- مصادر شرح حال.
بسم اللّه الرحمن الرحیم پدر او آخوند ملا حسین مردی بود باسواد و اهل علم و در هرات زندگی مرفّهی داشت برای مدّتی از هرات به کاشان رفت و در آنجا به ارشاد مردم پرداخت و سپس از کاشان به هرات بازگشت و همسری اختیار کرد و خداوند چهار پسر به او مرحمت فرمود که یکی از آنها «محمّد کاظم» بود.
ملا حسین تجارت ابریشم می کرد و مردی ثروتمند بود. هرچندی یک بار از هرات برای زیارت به مشهد مقدّس می آمد بعدها که فرزندانش بزرگ شدند آنها هم برای زیارت به مشهد می آمدند تا اینکه ملا حسین آمد و در مشهد ماندگار شد و سه فرزند او- غیر از محمّد کاظم- هرکدام کسبی را پیشه خود ساختند امّا محمّد کاظم که در مشهد هم متولّد شده بود در همین شهر داماد شد و سپس برای تحصیل به نجف رفت و ملا حسین