- [دلیل دوم] (تمسّک به اخبار برای اثبات حجیّت خبر واحد) 3
- اشاره 3
- [ادامه ادله حجیت خبر واحد از اقسام ظنون معتبره از (مقصد دوم در ظن)] 3
- تشریح المسائل 5
- (تمسّک به طائفه دوم از اخبار در حجّیت خبر واحد) 11
- اشاره 11
- تشریح المسائل) 13
- (استدلال به طائفه سوّم از اخبار در اثبات حجیّت خبر واحد) 14
- اشاره 14
- تشریح المسائل 15
- تشریح المسائل 20
- (ادامه طرح روایات و نظر شیخ) 23
- تشریح المسائل 24
- (تمسّک به طائفه چهارم از روایات) 28
- تشریح المسائل 31
- اشاره 35
- [دلیل سوم] (تمسّک به اجماع در اثبات حجیّت خبر واحد) 35
- و امّا تقریر اجماع (بر حجیّت خبر واحد) از وجوه مختلفی است: 35
- [وجه اول از وجوه تقریر اجماع بر حجیت خبر واحد] 35
- تشریح المسائل 36
- اشاره 39
- تشریح المسائل 41
- (ادامه کلام شیخ طوسی و طرح اشکالی دیگر) 43
- اشاره 43
- تشریح المسائل 44
- تشریح المسائل 48
- اشاره 51
- (اجمالی از کلام شیخ طوسی پیرامون خبر واحد و شرایط عمل به آن) 51
- تشریح المسائل 52
- (ادامه کلام شیخ طوسی) 56
- اشاره 59
- تشریح المسائل 60
- اشاره 63
- (مقاله صاحب معالم) 63
- تشریح المسائل 65
- (نظر یکی از اخباریون در تایید صاحب معالم و اهانت به علّامه و بزرگان شیعه) 67
- (مقاله محدّث استرآبادی) 67
- اشاره 67
- تشریح المسائل 69
- (نظر شیخ انصاری راجع به عمل شیخ طوسی به اخبار مجرد از قرینه) 72
- (انتقاد شیخ از فراز اخیر کلام سید صدر (شهاب الدین عاملی) 75
- اشاره 75
- تشریح المسائل 79
- (قضاوت شیخ انصاری میان مرحوم محقّق و علّامه) 85
- اشاره 85
- تشریح المسائل 89
- اشاره 94
- (حاصل کلام در جمع میان قول سید و شیخ) 94
- تشریح المسائل 99
- اشاره 101
- تشریح المسائل 103
- اشاره 106
- (قرائنی که بر صحّت و صدق اجماع شیخ و علّامه دلالت دارند) 106
- (بیان محقّق در کتاب معتبر) 109
- (مقاله مرحوم شهید در کتاب ذکری) 110
- (استشهاد به کلام علّامه مجلسیّ) 110
- (بیان و نظر شیخ انصاری) 112
- اشاره 112
- (بیان مرحوم شیخ بهایی در کتاب مشرق الشّمسین) 112
- (شیخ انصاری و تمسّک به انصاف) 113
- (بیان فاضل قزوینی در لسان الخواص) 114
- (وجه دوّم از وجوه تقریر اجماع بر حجیّت خبر واحد) 115
- اشاره 115
- تشریح المسائل 116
- (وجه سوم از وجوه تقریر اجماع بر حجیّت خبر واحد) 118
- اشاره 118
- تشریح المسائل 120
- (وجه چهارم از وجوه تقریر اجماع بر حجیّت خبر واحد) 123
- اشاره 123
- (وجه بناء عقلاء بر عمل به خبر واحد) 124
- (وجه پنجم از وجوه تقریر اجماع بر حجیّت خبر واحد) 129
- (وجه اوّل از وجوه تقریر دلیل عقلی بر حجّیت خبر واحد) 135
- (دلیل چهارم بر حجیّت خبر واحد [عقل می باشد که بر چند وجه است]) 135
- اشاره 135
- برخی از این وجوه اختصاص به اثبات حجیّت خبر واحد دارد و برخی دیگر اثبات کننده حجیّت ظنّ است به طور مطلق و یا بالاجمال. 135
- اشاره 135
- [اما بخش اول و آن وجوهی که اختصاص به اثبات حجیت خبر واحد دارد پس تقریر آن از جهاتی می باشد] 135
- اشاره 143
- تشریح المسائل 144
- اشاره 148
- تشریح المسائل 149
- (تقریر دوّم از دلیل عقلی بر حجیّت خبر واحد) 153
- (تقریر سوم از دلیل عقلی بر حجّیت خبر واحد) 154
- تشریح المسائل 159
- اشاره 164
- (نکات مقدّماتی) 164
- [اما بخش دوم] (حجّیت مطلق ظنّ و ادلّه قائم شده برآن) 164
- (الظنّ الخاصّ و الظّن المطلق) 170
- (مقدّمات دلیل انسداد) 171
- فهرست مطالب 178
متن:
و منها: ما ذکره شیخنا البهائیّ رحمه اللّه فی مشرق الشمسین من:
أنّ الصحیح عند القدماء ما کان محفوفا بما یوجب رکون النفس إلیه(1).
و ذکر فیما یوجب الوثوق امورا لا تفید إلّا الظنّ، و معلوم أنّ الصحیح عندهم هو المعمول به، و لیس مثل هذا الصحیح عند المتأخّرین فی أنّه قد لا یعمل به، لاعراض الأصحاب عنه او لخلل آخر. فالمراد أنّ المقبول عندهم ما ترکن إلیه النفس و تثق به.(2)
هذا ما حضرنی من کلمات الأصحاب، الظاهره فی دعوی الاتفاق علی العمل بخبر الواحد الغیر العلمیّ فی الجمله، المؤیّده لما ادّعاه الشیخ و العلّامه.
و إذا ضممت إلی ذلک کلّه ذهاب معظم الأصحاب بل کلّهم، عدا السیّد و أتباعه، من زمان الصدوق إلی زماننا هذا، إلی حجّیّه الخبر الغیر العلمیّ، حتّی أنّ الصدوق تابع فی التصحیح و الردّ لشیخه ابن الولید، و أنّ ما صحّحه فهو صحیح و أنّ ما ردّه فهو مردود، کما صرّح به فی صلاه الغدیر فی الخبر الذی رواه فی العیون عن کتاب الرحمه؛ ثمّ ضممت إلی ذلک ظهور عباره أهل الرجال فی تراجم کثیر من الرواه فی کون العمل بالخبر الغیر العلمیّ مسلّما عندهم، مثل قولهم:
فلان لا یعتمد علی ما ینفرد به، و فلان مسکون فی روایته، و فلان صحیح الحدیث؛ و الطعن فی بعض بأنّه یعتمد الضعفاء و المراسیل، إلی غیر ذلک، و ضممت إلی ذلک ما یظهر من بعض أسئله الروایات السابقه، من أنّ العمل بالخبر الغیر العلمیّ کان مفروغا عنه عند الرواه- تعلم علما یقینا صدق ما ادّعاه الشیخ من إجماع الطائفه.